Το «ΗΛΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» (www.iliaoikonomia.gr) σε συνεργασία με το τοπικό φροντιστήριο της μέσης εκπαίδευσης “Άλμα” θα σας μεταφέρει άμεσα και έγκυρα, αναλυτικά όλες τις απαντήσεις των Πανελλήνιων μαθημάτων.
Στις 30/05/2012, το πρωί έπειτα από αξιολόγηση των θεμάτων θα υπάρχει μια μικρή ενημέρωση για την δυσκολία των θεμάτων και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα δοθούν αναλυτικά οι απαντήσεις στο μάθημα της Ιστορίας -Θεωρητικής Κατεύθυνσης
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Α1.
α) Σχολικό βιβλίο σελ. 46 «Η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης? ιδεολογίας στη χώρα».
β) Σχολικό βιβλίο σελ.77 «Οι πεδινοί είχαν ? και στους μικροκαλλιεργητές». «Ο λαός συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση αυτής της παράταξης».
γ) Σχολικό βιβλίο σελ 92 «Το εθνικό κόμμα? υλοποίησαν οι Βενιζελικοί».
Α2.
α) Λ
β) Σ
γ) Σ
δ) Σ
ε) Λ
Β1.
Σχολικό βιβλίο σελ 215 «Το κίνημα του Θερίσου ?οριστικής του επίλυσης».
Β2.
Σχολικό βιβλίο σελ 52 «Η Ελλάδα του μεσοπολέμου? μέσα στην καταστροφή».
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 και η κατοχύρωση του συντάγματος του 1844 έδρασε καταλυτικά στην διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων στην Ελλάδα, καθώς η κατοχύρωση του δικαιώματος καθολικής ψηφοφορίας σε συνδυασμό με τη διάκριση των εξουσιών δημιούργησαν νέους όρους για την πολιτική και κομματική δράση
α) Σχολικό βιβλίο σελ 71 «Οι κομματικές παρατάξεις?μηχανισμών».
β) Σχολικό βιβλίο σελ. 72 « Με άλλες διατάξεις ? ισόβια».
Σύμφωνα με τα δεδομένα του πρώτου παραθέματος όπου γίνεται λόγος για την κατοχύρωση του δικαιώματος της καθολικής ψηφοφορίας, βασική προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος εκλέγειν είχαν όσοι άνδρες είχαν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους. Βέβαια, υπήρχαν και περιορισμοί που αφορούσαν συνθήκες κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού χαρακτήρα, γεγονός που αποδεικνύει ότι το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδας, αν και είχε κάποια φιλελεύθερα στοιχεία, στην ουσία ο χαρακτήρας του εκτιμάται ως συντηρητικός. Ο πρώτος περιορισμός ήταν η κατοχή ιδιοκτησίας ή επαγγέλματος. Αποκλείονταν δηλαδή οι ασθενέστερες οικονομικά και κοινωνικά ομάδες. Οι υπόλοιποι περιορισμοί αφορούσαν κατηγορημένους για κακούργημα και σε όσους είχαν αφαιρέσει το δικαίωμα ψήφου με δικαστική απόφαση και δεν είχαν δικαίωμα να διαχειριστούν την περιουσία τους. Επρόκειτο δηλαδή για ανθρώπους που είχαν χάσει την πνευματική τους διαύγεια και δεν ήταν σε θέση να διαμορφώσουν ξεκάθαρη πολιτική τοποθέτηση. Γίνεται φανερό ότι αυτοί οι περιορισμοί έχοντας χαρακτήρα προσωρινό και με την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζονταν διαφανή κριτήρια θα συνέβαλαν στη δίκαιη αντιμετώπιση πολιτικών προβλημάτων. Ωστόσο, πολλές φορές έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης πολιτικών παρατάξεων της εποχής για να αποκλείονται από την εκλογική διαδικασία οι αντιφρονούντες του Κωλέττη και των άλλων κομμάτων που κατά καιρούς ήταν φιλικά προσκείμενα στον βασιλιά Όθωνα, με αποτέλεσμα τη νόθευση του εκλογικού αποτελέσματος. Και σήμερα, βέβαια, όσον αφορά το δικαίωμα ψήφου υπάρχει όριο ηλικίας, ενώ η ψηφοφορία είναι καθολική, χωρίς περιορισμούς οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα.
γ) Σχολικό βιβλίο σελ 71-72: «Στο σύνταγμα? αρμόδιου υπουργού»
Αυτό επιβεβαιώνεται από τα παραθέματα Β και Γ καθώς αναφέρεται πως ο βασιλιάς ήταν ανώτατος άρχοντας και είχε την αρχηγία του κράτους περιοριζόμενος όμως από κάποιες συνταγματικές διατάξεις. Ήταν ιερό και απαραβίαστο πρόσωπο, φορέας της εκτελεστικής εξουσίας που ενεργούνταν μέσω των διοριζόμενων υπουργών. Η δικαιοσύνη προερχόταν από αυτόν και οι δικαστικές αποφάσεις αποδίδονταν σύμφωνα με τις επιταγές του μέσω των δικαστηρίων. Με το σύνταγμα του 1844 κατοχυρωνόταν η διάκριση των εξουσιών, ενώ ο βασιλιάς είχε την αρμοδιότητα να θεσπίζει νόμους σε συνεργασία με τη Βουλή και τη Γερουσία, να τους επικυρώνει, να διορίζει τους γερουσιαστές και να διαλύει τη Βουλή η οποία αποτελείται από βουλευτές που εκλέγονται από τους άνδρες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα σύμφωνα με το νόμο. Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι η εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της συνταγματικής μοναρχίας στην Ελλάδα το 1844 αν και αποτέλεσε Σύνταγμα «Συμβόλαιο-Συνθήκη» του βασιλιά με τους πολίτες, ωστόσο άφηνε περιθώρια για ατασθαλίες. Η τακτική του Όθωνα να προσπαθεί να ενισχύσει τους κυβερνητικούς υποψηφίους στις εκλογές αποδεικνύει την υπονόμευση του Συντάγματος από τους κύκλους του Βασιλιά.
ΘΕΜΑ Δ 1.
Οι συστηματικές προσπάθειες αποκατάστασης των προσφύγων ξεκίνησαν μετά την υπογραφή της Σύμβασης της Λοζάνης το 1923 όταν ιδρύθηκε η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ), ένας αυτόνομος οργανισμός με πλήρη νομική υπόσταση και έδρα την Αθήνα. Στόχος της ΕΑΠ στάθηκε η εξασφάλιση στους πρόσφυγες παραγωγικής απασχόλησης και οριστικής στέγασης.
Σχολικό βιβλίο σελ. 154 : « Η ΕΑΠ διέκρινε ? παραμεθόριες περιοχές».
Συναφή με τα παραπάνω είναι όσα παρατίθενται από τον ιστορικό Br. Clark στο έργο του «Δύο φορές ξένος» : Οι μαζικές απελάσεις που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Ελλάδα και Τουρκία». Οι συστηματικές μεταβολές των δεδομένων των Βαλκανικών χωρών διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στην οργάνωση και την αρμονική συνύπαρξη των πληθυσμών που κατοικούσαν σε κάθε χώρα λόγω των εθνολογικών διαφορών. Ο προσφυγικός κόσμος που είχε εγκατασταθεί στις ελληνικές πόλεις προέβαινε σε συλλαλητήρια διατρανώνοντας την αντίθεση του απέναντι στην υπογραφή της σύμβασης της Λοζάνης με σκοπό να εμποδίσει την εφαρμογή της. Ωστόσο η εμμονή της ΕΑΠ για την προώθηση της αγροτικής αποκατάστασης των προσφύγων έναντι της αστικής συνιστούσε συχνά σημείο αιχμής για τους πρόσφυγες οι οποίοι εξέφραζαν παράπονα απέναντι στο ελληνικό κράτος επειδή παραχώρησαν από το 1923 μέχρι τον τερματισμό λειτουργίας της ΕΑΠ,, το 1930, 2 εκατομμύρια στερλίνες για την αστική αποκατάσταση ενώ 10,5 εκατομμύρια για την αγροτική. Το γεγονός αυτό κρίνεται εύστοχο δεδομένου ότι η αγροτική αποκατάσταση συνάντησε λιγότερα εμπόδια από την αστική, λόγω του μεγάλου αριθμού των προσφύγων των πόλεων, των πολιτικών ανωμαλιών και της κακής οικονομικής κατάστασης στα πρώτα χρόνια του μεσοπολέμου.
Η βόρεια Ελλάδα αποτέλεσε πόλο έλξης των προσφύγων λόγω των μετακινήσεων των όμορων πληθυσμών στις περιοχές αυτές. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης και οι επιδημίες των πόλεων οδήγησαν σε πολιτικές αναταραχές και εντάσεις, γεγονός που αν συνδυαστεί με τις περιστασιακές εργασίες με τις οποίες ασχολήθηκαν οι πρόσφυγες στις πόλεις και την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού για επαγγελματική αποκατάσταση τους οδήγησε σε συγκρούσεις με τους γηγενείς. Ωστόσο, μετά την καταστροφή του 1922 θεμελιώδης υπήρξε η αναγκαιότητα διασφάλισης των εθνικών συνόρων στις νεοαποκτηθείσες περιοχές. Για το λόγο αυτό το κράτος προέβει στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία, αφού η ενίσχυση του ελληνικού χαρακτήρα της είχε μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας. Το γεγονός αυτό εξηγεί τη συγκέντρωση των προσφύγων στην περιοχή αυτή (52,2%). Έτσι η Ελλάδα έμεινε αλώβητη από τις σλαβικές και βουλγαρικές διεκδικήσεις (Μακεδονικός αγώνας, 1904). Επιπρόσθετα στα πεδινά μέρη της Μακεδονίας εγκαταστάθηκαν καλλιεργητές δημητριακών, όπως και στη Δυτική Θράκη (107.607 πρόσφυγες).
Στη Στερεά Ελλάδα εγκαταστάθηκαν 25,1% του συνολικού πληθυσμού των προσφύγων καθώς υπήρξε μέριμνα να αποκτήσουν οι πρόσφυγες απασχόληση ίδια ή συναφή με αυτή που είχαν στην πατρίδα τους. Άλλωστε η ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας πρόσφερε τη δυνατότητα στους πρόσφυγες να αποκτήσουν δημιουργική απασχόληση είτε ως φθηνό εργατικό δυναμικό είτε ως επιχειρηματίες. Η Αθήνα και ο Πειραιάς πρόσφεραν πολλές δυνατότητες στους πρόσφυγες να εργαστούν κάνοντας μεροκάματα στις οικοδομές, σε εργοστάσια και βιοτεχνίες είτε ως πλανόδιοι μικροπωλητές και μικροκαταστηματάρχες. Άλλοι δούλεψαν ως ναυτεργάτες και εργάτες σε δημόσια έργα στις πόλεις ή στην ύπαιθρο.
Στα νησιά του Αιγαίου (Ανατολικό Αιγαίο, Κυκλάδες, Κρήτη) αυξήθηκε ο ελληνικός πληθυσμός με αποτέλεσμα η Κρήτη, η Λέσβος και η Λήμνος να εξελληνιστούν πλήρως. Στο γεγονός αυτό ενδεχομένως συνέβαλε η προσδοκία των προσφύγων για επιστροφή στην πατρίδα τους. Η ύπαρξη μουσουλμανικών κτημάτων στις περιοχές αυτές δημιούργησε τις προϋποθέσεις να δεχτούν οι πρόσφυγες να εγκατασταθούν εκεί ως αγρότες για να ωφεληθούν από τα δάνεια και τις παροχές της ΕΑΠ. Στην Κρήτη εγκαταστάθηκαν αμπελουργοί για να συνεχίσουν τις καλλιέργειες που γνώριζαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, τη Μικρά Ασία. Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλία ανέρχονταν σε 34.659 λόγω της οικονομικής, εμπορικής και βιομηχανικής ανάπτυξης της πόλης του Βόλου. Στη Θεσσαλία αξιοποιήθηκαν και τα καλλιεργήσιμα εδάφη που απαλλοτριώθηκαν από το κράτος μετά την αγροτική μεταρρύθμιση του 1917, καθώς η αναδιανομή των εδαφών ανήλθε στο 68% στην περιοχή αυτή.
Αντίστοιχα στην Πελοπόννησο εγκαταστάθηκαν 28.362 πρόσφυγες, αφού στάθηκε μια περιοχή που ήδη ήταν ανεπτυγμένη και δεν άφηνε πολλά περιθώρια για αποκατάσταση ετερόχθονων πληθυσμών εξαιτίας του έντονου βαθμού πολιτικοποίησης των αυτοχθόνων. Η εγκατάσταση των προσφύγων στην Ήπειρο και στα Ιόνια νησιά κρίνεται περιορισμένη λόγω της αδυναμίας του κράτους να αποκαταστήσει τους ετερόχθονες στις περιοχές αυτές. Ωστόσο, υπήρξε κάποια προσπάθεια ενίσχυσης της εθνολογικής σύστασης της Ηπείρου καθώς μετά τους Βαλκανικούς πολέμους δίπλα στους 166.000 Έλληνες υπήρχαν, το 1914, 38.000 μουσουλμάνοι και μερικές χιλιάδες Εβραίοι. Πάντως είναι ενδεχόμενο όσοι εγκαταστάθηκαν στο Ιόνιο να ασχολήθηκαν με προσφιλείς τους δραστηριότητες όπως η αλιεία.
Καταλήγοντας, διαπιστώνεται ότι αν και η εγκατάσταση των προσφύγων δεν έγινε πάντοτε σύμφωνα με τις παραμέτρους που έλαβε υπόψη του το ελληνικό κράτος και η ΕΑΠ, ωστόσο αν λάβει κανείς υπόψη του τις αντικειμενικές δυσχέρειες το έργο της αποκατάστασης των προσφύγων δικαίως έχει χαρακτηριστεί «τιτάνιο» .
Επιμέλεια Απαντήσεων
Βλάσση Ιωάννα
Βλάσση Μιμίκα
Βόλλαρη Ξακουστή
Λούπη Βασιλική
Παναγιωτοπούλου Όλγα
Πανοπούλου Ιωάννα
Τσαπάρα Αγγελική
Τσουκαλά Αναστασία
Δήλωση
Αισιόδοξα μηνύματα για τους υποψηφίους της θεωρητικής κατεύθυνσης οι οποίοι διαγωνίστηκαν στο μάθημα της Ιστορίας. Τα θέματα εκτιμώνται κατανοητά και προσβάσιμα για την πλειοψηφία των μαθητών που είχαν ασχοληθεί με την ιστορία συστηματικά.
Τα αποσπάσματα από το σχολικό βιβλίο που ζητήθηκαν απαιτούσαν άρτια κατάρτιση και γνώση της διδακτέας ύλης, ενώ η κριτική ανάλυση των πηγών και του πίνακα χαρακτηρίζεται προσπελάσιμη και προϋπόθετε την αξιοποίηση της αντιληπτικής και συνδυαστικής ικανότητας των μαθητών. Βεβαία φέτος η επιτροπή των εξετάσεων επέλεξε τον σχολιασμό πίνακα με ιστορικά στοιχεία, ένα θέμα που για αρκετά χρόνια δεν είχε ζητηθεί στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Για το φροντιστηριο ΜΕ Αλμα:
Βλάσση Μιμίκα – Βόλλαρη Ξακουστή
Κατεβάστε την εκφώνηση των θεμάτων: