Σαν σήμερα το 1934 γεννήθηκε μια κορυφαία σταρ. Τα άλλα είναι περιττά. Η Τζένη Καρέζη!
Σαν σήμερα το 1934 γεννήθηκε μία (εκ των δύο ίσως) κορυφαία ηθοποιός της Ελλάδας, σταρ της εποχής, εγωίστρια, πεισματάρα, ισχυρογνώμων, κυκλοθυμική, άριστη μαγείρισσα, αριστερή και επαναστάτρια, γυναίκα με όλη τη σημασία της λέξεως που μάλιστα δεν έβρισκε τον εαυτό της σέξι με τον όρο που εκείνη είχε στο μυαλό της. Η κορυφαία στο σανίδι, πάνω εκεί που βρίσκονταν μέχρι τις τελευταίες της ανάσες, στη μπιρίμπα, στο τάβλι και στο stratego. Η ξανθιά που έβαφε μαύρα τα μαλλιά της… η Ευγενία Καρπουζή!
Όχι δα και δεν την γνωρίζετε… Μιλάμε για την αξέχαστη και αξεπέραστη Τζένη Καρέζη, που πολλοί την ήθελαν το αντίπαλο δέος με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, αλλά «για το αν έχω ανταγωνισμό με την Αλίκη Βουγιουκλάκη; Μην τα ακούς αυτά. Ποτέ δεν υπήρξε. Κάποτε εξυπηρετούσε, ειδικά στον κινηματογράφο, τις εταιρείες στο να μας μοιράζονται. Από κει και πέρα είμαστε εντελώς διαφορετικοί σαν χαρακτήρες. Αυτό όμως δεν μας εμπόδισε να έχουμε μια ωραία σχέση ανάμεσα μας», είχε πει η ίδια.
Το «Τζένη Καρέζη», όπως την γνωρίσαμε και την αγαπήσαμε, ήταν το καλλιτεχνικό της όνομα. Δεν το επεδίωξε αυτή βέβαια, όπως συμβαίνει συνήθως. Το όνομά της, της το άλλαξε μια αδελφή μοναχή στην Ελληνογαλλική Σχολή Καλογραιών «Saint Joseph» που πήγαινε η Ευγενία Καρπουζή. Μια ημέρα τής ανακοίνωσε ότι θα την φωνάζουν «Τζένη» από εδώ και πέρα, το οποίο προέκυψε από το Εugénie στα γαλλικά.
Ο πατέρας της βέβαια δεν σταμάτησε ποτέ να την φωνάζει «Ευγενούλα». Αργότερα, ο λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας, Άγγελος Τερζάκης, μετέτρεψε το επίθετο της από Καρπούζη σε Καρέζη και έτσι «γεννήθηκε» η Τζένη Καρέζη!
Το χαστούκι από τον πατέρα της
Μιας και αναφέραμε τον πατέρα της- γυμνασιάρχης και μαθηματικός, ενώ δασκάλα ήταν και η μητέρα της- είχε μαζί του μια σχέση που πέρασε από πολλά «κύματα», αδάμαστα. Όταν ο Κωνσταντίνος Καρπούζης έμαθε από την άριστη στις σπουδές της, κόρη του, ότι ήθελε να αφήσει τις ακαδημαϊκές σπουδές της και να ασχοληθεί με την υποκριτική, εκείνος της έδωσε ένα χαστούκι λέγοντας της «πουτ… θα γίνεις;». Στη συνέχεια έφυγε με την μητέρα της από το σπίτι και έζησαν οι δυο τους, κόβοντας κάθε επαφή με τον πατέρα της. Συναντήθηκαν ξανά μετά από χρόνια, όταν πλέον είχε γεννηθεί ο γιος της.
Είπε «Ευγενούλα» και δεν ξαναμίλησε
Ο Κώστας Καζάκος είχε πει, με βάση τα όσα του είχε εξιστορήσει η Τζένη Καρέζη: «Τρέξαμε μέσα στη νύχτα και τον βρήκαμε σε ένα ράντζο. Η Τζένη άρχισε να φωνάζει να φέρουμε γιατρούς από τη Γαλλία, ήταν θέμα ωρών, όμως, της έλεγαν οι γιατροί. Το άλλο βράδυ, μετά την παράσταση, μπαίνουμε στο δωμάτιο όπου πλέον τον είχαν μεταφέρει και μέσα στο μισοσκόταδο πλησιάζουμε στο προσκεφάλι του, από τη μία μεριά η Τζένη, από την άλλη εγώ. Είχε κλειστά τα μάτια του, δεν τα άνοιξε ποτέ, και όταν η Τζένη έσκυψε επάνω του, τον άκουσα να λέει «Ευγενούλα». Μου κόπηκαν τα γόνατα, την έπιασαν τα κλάματα την Τζένη. Δεν ξαναμίλησε εκείνος».
Μια παρτίδα τάβλι που κράτησε… 27 χρόνια
Η Τζένη Καρέζη, είχε συναντηθεί πολλές φορές με τον δεύτερο σύζυγό της Κώστα Καζάκο, μόνο που δεν το θυμόντουσαν. Το φθινόπωρο του 1966, τα έφερε έτσι η ζωή που οι δυο τους θα πρωταγωνιστούσαν στην ταινία «Κονσέρτο για πολυβόλα». Όσο περίμεναν να ξεκινήσουν τα γυρίσματα, έκατσαν οι δυο τους και έπαιξαν τάβλι. Θα έπαιζαν και για τα επόμενα 27 χρόνια.
Ο Κώστας Καζάκος ήταν κομμουνιστής και κοντά του η Τζένη Καρέζη απελευθέρωσε το επαναστατικό της πνεύμα. Πέρασαν δύσκολα αμφότεροι από τη Χούντα, συνελήφθησαν και βασανίστηκαν πολλάκις, ενώ για ένα διάστημα ο Κώστας Καζάκος δεν ήξερε που βρισκόταν η σύζυγός του, την οποία είχαν κλείσει στην απομόνωση.
Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» που έγινε σύμβολο κατά της Χούντας
Διώχθηκαν αγρίως από τη Χούντα των Συνταγματαρχών, τον Ιούνιο του 1973, όταν μαζί «ανέβασαν» την παράσταση το «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στην οποία συμμετείχε και ο Νίκος Ξυλούρης. Ένα έργο με έντονο πολιτικό περιεχόμενο, που λογοκρίθηκε, αλλά παρ΄όλα αυτά είχε «μυστικά μηνύματα» και κατάφερε να γίνει σύμβολο κατά της χούντας.
«Έπρεπε να είναι κάτι σαν λαϊκό πανηγύρι, να κλείνει μέσα του πολλή ρωμιοσύνη… Και μέσα από τη σάτιρα, τον αυτοσαρκασμό, το γέλιο και το δάκρυ, να μιλήσουμε για τους καημούς και τα όνειρα της φυλής μας, για προδομένους αγώνες, για προδομένες ελπίδες… και πάνω απ’ όλα για ομορφιά. Για την ομορφιά αυτού του λαού, που δεν παύει ποτέ να αγωνίζεται, να προδίδεται, να πιστεύει και να συνεχίζει τον αγώνα του, διατηρώντας τις ρίζες του αναλλοίωτες αιώνες τώρα.
Όλα αυτά όμως θα ’πρεπε να ειπωθούν ρωμαίικα, ζεστά. Καθόλου φιλολογικά. Καθόλου εγκεφαλικά. Θα’ πρεπε, δηλαδή, να γραφτεί ένα έργο που να έχει μέσα του τους σπόρους της λαϊκής μας τέχνης. Εγχείρημα δύσκολο, άπιαστο σχεδόν» είχε πει η ίδια Τζένη Καρέζη.
Σύλληψη και έναν μήνα στην απομόνωση
Το κοινό «αγκάλιασε» την παράσταση, οι παραστάσεις χαρακτηρίστηκαν ως οι μαζικότερες πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας μέχρι το Πολυτεχνείο, ωστόσο γρήγορα μπήκε στο μάτι της Χούντας. Επισκέψεις στην παράσταση, σημειώσεις σε όλα τα αποσπάσματα που χειροκροτούσε ο κόσμος και σύλληψη της Τζένης Καρέζη που έμεινε για ένα μήνα στην απομόνωση.
Τον Νοέμβριο του 1973 που αποφυλακίστηκε η Καρέζη, επέστρεψε στο θέατρο και την παράσταση ακόμα πιο αποφασισμένη, συνεχίζοντάς την. Από «Το Μεγάλο Μας Τσίρκο» οι φοιτητές υιοθέτησαν συνθήματα που ακούγονταν στην παράσταση όπως «Ψωμί Παιδεία Ελευθερία», «Φωνή λαού οργή Θεού», τα οποία ακούστηκαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Φυσικά σε αυτήν συμμετείχαν οι Καρέζη, Καζάκος, και Ξυλούρης συμμετείχαν στην εξέγερση.
Τους βασάνισαν σωματικά και ψυχικά
Στο σπίτι της Καρέζη και του Καζάκου φιλοξενούνται αρκετοί ηθοποιοί όπου υπό άκρα μυστικότητα φτιάχνουν αντίγραφα της ραδιοφωνικής εκπομπής του Πολυτεχνείου, ωστόσο οι χουντικοί συλλαμβάνουν ξανά την Τζένη Καρέζη. Ούτε τότε θα το βάλει κάτω. Η παράσταση συνεχίζεται κανονικά υπό αυστηρή επιτήρηση ασφαλιτών της Χούντας. Μέρα παρά μέρα, οδηγούσαν την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο στον ανακριτή, ο οποίος τους απειλούσε πως θα τους έστελνε… για διακοπές. Εννοούσαν εξορία στη Μακρόνησο.
Τελικά τους συνέλαβαν μετά από λίγες μέρες, τους βασάνισαν σωματικά και ψυχικά όπως τους υπόλοιπους κρατούμενους και μάλιστα δεν έλεγαν στον Καζάκο ούτε καν που είχαν κρατούμενη τη Τζένη Καρέζη.
«Ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή εάν χρειαστεί»
Στις 15 του Δεκέμβρη η Καρέζη και Καζάκος αποφυλακίζονται και στις 22 του ίδιου μήνα οι παραστάσεις ξανάρχισαν. Στην πρεμιέρα οι αστυφύλακες βρίσκονταν στους διαδρόμους όρθιοι και κατασκοπεύουν το κοινό, το οποίο στο τέλος της παράστασης πέταξε ένα σωρό λουλούδια στη σκηνή. Κόκκινα γαρύφαλλα που είχαν κρυμμένα στα πανωφόρια τους. Όταν έπεσε η αυλαία η Καρέζη συγκινημένη ψιθύρισε «ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή εάν χρειαστεί».
Η παρ΄ολίγον κουμπαριά με τη Χούντα
Όσο η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος πολεμούσαν τη Χούντα, τόσο αυτή τους… κυνηγούσε! Παρ΄ολίγον μάλιστα να… κουμπαριάσουν και με αυτή. Προσέξτε πως έχει η ιστορία.
Ο Κωνσταντίνος Καζάκος, ο γιος της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου, επρόκειτο να γεννηθεί στα τέλη Απριλίου του 1969. Στα χρόνια της δικτατορίας. Τότε, όσα παιδιά γεννιόντουσαν την 21η Απριλίου τα βάφτιζε ο Παπαδόπουλος ή η σύζυγος του Δέσποινα ή ακόμη και η οικογένεια του Ζωιτάκη, που συμμετείχε στο πραξικόπημα.
Φυσικά, επ΄ουδενί θα δεχόντουσαν να συμβεί κάτι τέτοιο, οι Καζάκος και Καρέζη.
«Είχαν κάνει ολόκληρο σχέδιο να με κρύψουν», ανέφερε ο Κωνσταντίνος Καζάκος στη «Μηχανή του Χρόνου». Τι έγινε τελικά; Μια μικρή επιπλοκή πριν από τη γέννα, έσωσε το ζευγάρι από την ανεπιθύμητη κουμπαριά: «Γύρω στις 20 Απριλίου ο γιατρός της, της είπε: “Πρέπει να κάνουμε καισαρική, γιατί έρχεται (το παιδί) ανάποδα”. Το ότι θα έκανε με καισαρική τη γέννα, έδωσε την ευχέρεια να περιμένει μερικές μέρες και να αποφύγουμε την 21η Απριλίου οπότε η γέννα έγινε την 25η Απριλίου»
