Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ) έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα τα οριστικά αποτελέσματα της τελευταίας Απογραφής του Πληθυσμού του έτους 2011.
Τα αποτελέσματα αυτά ταξινομούνται σε τρεις κύριες κατηγορίες για τον πληθυσμό που έχουν ως εξής:
- Στον Μόνιμο Πληθυσμό που αφορά στον αριθμό των Ελλήνων και αλλοδαπών κατοίκων που διαμένουν μόνιμα στην κάθε περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και αυτοτελή οικισμό.
- Στον Πραγματικό (De facto) Πληθυσμό που αφορά στον αριθμό των ατόμων, ανεξαρτήτως υπηκοότητας, που κατά την ημερομηνία αναφοράς της Απογραφής, δηλαδή την 9η Μαΐου 2011, βρέθηκαν σε κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και αυτοτελή οικισμό, για οποιαδήποτε αιτία, είτε αυτά διέμεναν μόνιμα είτε βρέθηκαν εκεί προσωρινά ή τυχαία.
- Στον Νόμιμο Πληθυσμό που αφορά στον αριθμό των δημοτών κάθε Δήμου της Χώρας ανά Δημοτική Ενότητα που είναι άτομα με Ελληνική υπηκοότητα και διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.
Με βάση λοιπόν τα οριστικά αυτά αποτελέσματα θα επιχειρήσουμε μία ανάλυση αναφορικά με την πληθυσμιακή ταυτότητα του Νομού Ηλείας και κυρίως των μεταβολών που συντελέστηκαν στην δεκαετία που μεσολάβησε από την προηγούμενη απογραφή του έτους 2001.
Για την ανάλυση θα χρησιμοποιηθούν οι κατηγορίες του Μόνιμου πληθυσμού και του Πραγματικού πληθυσμού, όπως αυτές προσδιορίζονται παραπάνω.
Τα αποτελέσματα αυτά, όσον αφορά την Χώρα, την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και τους Νόμους της Περιφέρειας, διαμορφώνονται ως εξής :
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά, σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2001:
- Ο Νομός Ηλείας όσον αφορά το μόνιμο πληθυσμό παρουσιάζει μείωση 13,2% και όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό μείωση 16,6%,
- Ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας όσον αφορά το μόνιμο πληθυσμό παρουσιάζει μείωση 3,8% και όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό μείωση 5,9%,
- Ο Νομός Αχαΐας όσον αφορά το μόνιμο πληθυσμό παρουσιάζει μείωση 2,9% και όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό μείωση 3,9%,
Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος όσον αφορά το μόνιμο πληθυσμό παρουσιάζει μείωση 5,8% και όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό μείωση 7,8%, που διαμορφώνεται κυρίως από την μεγάλη μείωση του Νομού Ηλείας.
Σημειώνεται ότι κατά τις δεκαετίες 1981-1991 και 1991-2001 ο Νομός Ηλείας όσον αφορά τον πραγματικό πληθυσμό, είχε παρουσιάσει σημαντική πληθυσμιακή ανάκαμψη (1981: 160.305 κάτοικοι, 1991: 179.429 κάτοικοι, 2001: 193.288 κάτοικοι).
Όσον αφορά τους Δήμους και τις Δημοτικές Ενότητες του Νομού Ηλείας τα στοιχεία που ακολουθούν είναι αποκαλυπτικά:
Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται:
- στο Δήμο Ζαχάρως με ποσοστό -34,7% στο μόνιμο πληθυσμό και -41,4% στον πραγματικό πληθυσμό,
- στο Δήμο Ανδρίτσαινας – Κρεστένων με μείωση 33,3% στο μόνιμο και 34,9% στον πραγματικό πληθυσμό και
- στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας με μείωση 18,4% στο μόνιμο πληθυσμό και 30,1% στον πραγματικό πληθυσμό.
Ο μόνος Δήμος που παρουσιάζει αύξηση κατά την παραπάνω δεκαετία είναι ο Δήμος Πηνειού με αύξηση 7% στον μόνιμο πληθυσμό και 5,1% στον πραγματικό πληθυσμό, αύξηση η οποία προέρχεται από τη θετική πληθυσμιακή εξέλιξη στις Δημοτικές Ενότητες Βαρθολομιού και Τραγανού.
Θετική επίσης εξέλιξη στον πραγματικό πληθυσμό είχαν οι Δημοτικές Ενότητες Ανδραβίδας (8,9%), Κάστρου Κυλλήνης (6,4%) και η Δημοτική Ενότητα Πύργου (1,6%).
Μεγάλες απώλειες παρουσίασαν στον πραγματικό πληθυσμό η Δημοτική Ενότητα Λασιώνος (48,2%), η Δημοτική Ενότητα Αλιφείρας (47,1%), η Δημοτική Ενότητα Φιγαλίας (44,3%), η Δημοτική Ενότητα Ζαχάρως (40,5%), η Δημοτική Ενότητα Φολόης (39,1%) κλπ.
Μια πρώτη σημαντική παρατήρηση, από τα παραπάνω αποτελέσματα, είναι ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης του πληθυσμού κατά τη δεκαετία 2001-2011 καταγράφονται στους Δήμους που επλήγησαν σε μεγαλύτερη ένταση και έκταση από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007, κάτι που δεν φαίνεται να είναι τυχαίο.
Οι περιοχές αυτές δέχτηκαν τεράστιο πλήγμα και είχε ως άμεσο τραγικό αποτέλεσμα την απώλεια δεκάδων ανθρώπινων ζωών και την πλήρη καταστροφή μεγάλου μέρους του φυσικού και τεχνικού, παραγωγικού, ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου.
Το γεγονός αυτό, πέραν των σημαντικών χρηματοοικονομικών ζημιών, δημιούργησε κινδύνους και επιβεβαίωσε τους φόβους για αποδιάρθρωση του οικονομικού και κοινωνικού ιστού των περιοχών αυτών, με την ταυτόχρονη εγκατάλειψη των πυρόπληκτων περιοχών από τους μόνιμους κατοίκους τους.
Η παραμονή των κατοίκων των περιοχών αυτών στον τόπο τους και ειδικότερα η δημιουργία προϋποθέσεων παραμονής των νέων που κατάγονται από εκεί ή και νέου πληθυσμού, που θα ήθελε να συμμετέχει σε μια αναπτυξιακή προσπάθεια, έπρεπε να προωθηθεί με την υλοποίηση πολιτικών και δράσεων, που μπορούσαν να δημιουργήσουν νέες, ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.
Κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα δεν έγινε.
Η δημογραφική στρέβλωση που προκλήθηκε, ως συνέπεια των καταστροφικών πυρκαγιών, αλλά και οι προηγούμενες των πυρκαγιών δημογραφικές αδυναμίες των περιοχών αυτών, απαιτούσαν γενναίες παρεμβάσεις στις περιοχές αυτές αλλά και σε ολόκληρο το Νομό.
Μια άλλη παρατήρηση που προκύπτει από τα παραπάνω αποτελέσματα είναι η έντονη πληθυσμιακή αποδυνάμωση της υπαίθρου που σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζεται ως φαινόμενο μαζικής φυγής προς τις πεδινές, τις αστικές και τις περιαστικές περιοχές.
Μια άλλη χρόνια αιτία της μείωσης του πληθυσμού είναι το φαινόμενο της υπογεννητικότητας, που δεν είναι μόνο φαινόμενο της περιόδου της οικονομικής κρίσης και των συνεπειών των καταστροφών που έπληξαν το Νομό, αλλά οφείλεται και σε πολλά άλλα αίτια.
Η αστικοποίηση της ζωής μεγάλου μέρους του ενεργού πληθυσμού οδήγησε σε μετεγκατάσταση πολλών οικογενειών με συνέπεια τη γήρανση και την ταχεία συρρίκνωση του πληθυσμού των περισσότερων οικισμών της υπαίθρου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πληθυσμιακά δεδομένα που κατέγραψε η απογραφή του 2011 στο Νομό περιλαμβάνουν και χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες, χωρίς τους οποίους τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμα αρνητικότερα.
Τα παραπάνω αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι η επί δεκαετίες παραμονή του Νομού στις τελευταίες θέσεις της ανάπτυξης και η παραμονή του στην τελευταία θέση του παραγόμενου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και του κατά κεφαλή Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος άρχισε να έχει επώδυνα αποτελέσματα και δυσμενείς επιπτώσεις δύσκολα αναστρέψιμες. Άλλωστε αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι οι άλλοι δύο Νομοί της Περιφέρειας υπέστησαν πολύ μικρότερες απώλειες, σε σχέση με τον Νομό Ηλείας
Η γενική λοιπόν εκτίμηση από τα αποτελέσματα αυτά, είναι ότι η μακροχρόνια αναπτυξιακή υστέρηση του Νομού και η έλλειψη ουσιαστικών έργων υποδομής και παρεμβάσεων, άρχισε να εμφανίζεται ανάγλυφα στα πληθυσμιακά μεγέθη, καταγράφοντας έντονα τον κίνδυνο αποδιάρθρωσης του κοινωνικοοικονομικού ιστού του Νομού.
Τα παραπάνω αποτελέσματα θα πρέπει να προβληματίσουν πολλούς.
Ακόμα και εκείνους που χρόνια τώρα επιλέγουν να ωραιοποιούν τα πράγματα.
