Ο Άγιος βίος του
Ο Ανδρέας μαζί με τον αδελφό του τον Πέτρο ήταν οι πρώτοι που κλήθηκαν και ακολούθησαν τον Χριστό. Έτσι, ο Ανδρέας αποκαλείται και «Πρωτόκλητος». Η ιστορία της ζωής του Ανδρέα μέχρι την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψη, υπήρξε σχεδόν ίδια με εκείνη των άλλων μαθητών. Μετά την Πεντηκοστή και το σχηματισμό της πρώτης Εκκλησίας, με τον αδερφό του Πέτρο και άλλους μαθητές βρέθηκαν στη Σινώπητου Ευξείνου Πόντου και εκεί έδρασε ανάμεσα στους Εθνικούς και Ιουδαίους, έχοντας ως ορμητήριο μια νησίδα κοντά στη Σινώπη. Από τη Σινώπη ο Ανδρέας μαζί με το Ματθία και άλλους μαθητές πήγαν στην Αμισό (Σαμψούντα), όπου ίδρυσαν Εκκλησία. Αφού περιήλθε τις περιοχές του Πόντου, της Ιβηρίας και την Παρθία γύρισε στα Ιεροσόλυμα μάλλον το 34 μ.Χ. για να γιορτάσει το Πάσχα με τους λοιπούς μαθητές.
Στη δεύτερη πορεία του, μέσω της Αντιοχείας, πήγε στην Έφεσο, τη Λαοδίκεια της Φρυγίας, την Οδυσσούπολη της Μυσίας, στη Νίκαια και την ευρύτερη περιοχή της Βιθυνίας, τη Νικομήδεια, τη Χαλκηδόνα, την Άμαστρη, για να καταλήξει και πάλι στη Σινώπη. Αργότερα επισκέφτηκε τη Σαμψούντα και την Τραπεζούντα, τους Αλανούς, τους Ζηκχούς, τους Βοσπορινούς και τους Χερσονήτες για να επιστρέψει στη Σινώπη. Στη συνέχεια πέρασε από το Βυζάντιο, την Ηράκλεια της Θράκης, τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο με τελικό σταθμό την Πάτρα. Με ορμητήριο την Πάτρα ο Ανδρέας κήρυττε σε όλη την Αχαΐα την εποχή που ήταν ανθύπατοι ο Λεσβίος και ο διάδοχος του Αιγεάτης. Εκεί η διδασκαλία του καρποφόρησε και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς. Ακόμα και η Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε ο Απόστολος από τη βαριά αρρώστια που είχε, πίστεψε στο Χριστό. Το γεγονός αυτό εκνεύρισε τον ανθύπατο και με την παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων συνέλαβε τον Ανδρέα και τον οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο, πιθανώς την εποχή του διωγμού του Νέρωνα. Το λείψανό του έθαψε με ευλάβεια ο πρώτος επίσκοπος Πατρών Στρατοκλής.
Στα μέσα του 4ου αιώνα, με ενέργειες του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου μεταφέρθηκε το Άγιο Λείψανο στον Ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη. Όταν οι Φράγκοι κατέκτησαν την Πόλη, το Λείψανο μεταφέρθηκε στην Ιταλία. Ήταν στις 26 Σεπτεμβρίου 1964, όταν η Τιμία Κάρα του Αποστόλου επιστράφηκε στην Πάτρα από τον Πάπα Παύλο και μετά από ενέργειες των Πατρινών και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μπροστά και δεξιά του Ναού, κοντά στο Άγιο Βήμα, βρίσκεται ο μαρμάρινος Τάφος του Αποστόλου. Οι δύο Ναοί του Πολιούχου της Πάτρας, Αγ. Ανδρέα αποτελούν Πανελλήνιο και Πανορθόδοξο προσκύνημα. Ο παλιός Ναός οικοδομήθηκε στο διάστημα 1836-1843 στη θέση όπου μαρτύρησε ο Απόστολος Ανδρέας. O νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 1974 από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Σεραφείμ. Δίπλα στον παλιό Ναό είναι το πηγάδι του Αγίου Ανδρέα. Στη θέση του προϋπήρχε η πηγή της Δήμητρας στην οποία λειτουργούσε και μαντείο μόνο για αρρώστους. Η περιοχή της μαντικής πηγής ήταν ο τόπος όπου δίδασκε ο Απόστολος Ανδρέας. Σύμφωνα με την παράδοση δίπλα σ” αυτή την πηγή σταυρώθηκε.
Η παράδοση για χρήση χιαστού σταυρού κατά την θανάτωση του απόστολου Ανδρέα προέρχεται από τη Δύση και ανάγεται στο 10 με 12ο αιώνα. Η παράδοση που αναφέρει ότι σταυρώθηκε στην Πάτρα θεωρείται από κάποιους Δυτικούς “μεταγενέστερη και αναξιόπιστη”[4] ενώ από τους ίδιους κύκλους πιστεύεται ότι η παράδοση που θεωρεί ότι απόστολος Ανδρέας θεμελίωσε την εκκλησία του Βυζαντίου αποτελεί μεταγενέστερη επινόηση[5].
Η σκωτική παράδοση θεωρεί τον Ανδρέα προστάτη άγιό της από το 750 και θέλει το λείψανό του να μετακομίστηκε στη Σκωτία. Η σημαία των Πικτών και Σκώτων έφερε τον χιαστό Σταυρό, σύμβολο του μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέα, ο οποίος μετά την ένωση της Σκωτίας με την Αγγλίασυμπεριελήφθη στην Αγγλική σημαία. Υπάρχει επίσης αρχαία ρωσική παράδοση για την εισαγωγή του χριστιανισμού στην Ρωσία από τον Απόστολο Ανδρέα, καθώς θρυλείται ότι έφτασε κηρύττοντας μέχρι το Κίεβο.
Ο Απόστολος Ανδρέας είναι πολιούχος της Πάτρας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον τιμά ως ιδρυτή του και πρώτο επίσκοπο Βυζαντίου και στις 30 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του, τελεί τη θρονική του εορτή.
Ο Άγιος Ανδρέας είναι προστάτης διαφόρων χωρών – τόπων, όπως: Ρωσίας, Ελλάδας, Ουκρανίας, Σικελίας, Αγίου Ανδρέα (Τενερίφης, Ισπανίας), Αμάλφι (Ιταλίας), Κύπρου κ.ά..
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_original”,”fid”:”141487″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”,”height”:”192″,”typeof”:”foaf:Image”,”width”:”262″}}]]
Η Πάτρα τιμά τον Πολιούχο της- Εκατοντάδες πιστοί προσέρχονται στον Ι.Ν. του Αποστόλου Ανδρέα
Τον Πολιούχο της Άγιο Απόστολο Ανδρέα τιμά σήμερα και αύριο 30 Νοεμβρίου 2022, η Πάτρα.
Ήδη πιστοί από διάφορα μέρη της Ελλάδας συρρέουν στον ναό για να προσκυνήσουν την τίμια κάρα που βρίσκεται στο κέντρο του ναού και τον σταυρό του μαρτυρίου του.
Η Τιμία Κάρα του Πρωτοκλήτου Αποστόλου Ανδρέου ανθοστολισμένη με λευκά και κόκκινα γαρύφαλλα έχει τοποθετηθεί στο κέντρο του ιερού ναού ενώ ο κόσμος εκτός από την Αγία Κάρα προσκυνά και τον Σταυρό του Μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέου που φυλάσσεται σε ωραία χιαστή ξύλινη θήκη.
Τροπάρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τον Απόστολο Ανδρέα
- Απολυτίκιο (ήχος δ΄)
- Ως των Αποστόλων Πρωτόκλητος
- και του κορυφαίου αυτάδελφος
- τον Δεσπότην των όλων, Ανδρέα,
- ικέτευε, ειρήνην, τη οικουμένη δωρήσασθαι
- και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.
- Απολυτίκιο έτερο (ήχος α΄)
- Φωνήν του βαπτιστού του βοώντος ακούσας
- αμνόν τον του Θεού ηκολούθησας χαίρων
- Ανδρέα παμμακάριστε, Αποστόλων πρωτόκλητε.
- Όθεν έθνεσι την σωτηρίαν κηρύξας
- και εν αίματι υπέρ Χριστού εναθλήσας
- αξίως τιμάσαι νυν.
- Κοντάκιο (ήχος β΄)
- Τον της ανδρείας επώνυμον θεηγόρον
- και μαθητών τον πρωτόκλητον του Σωτήρος
- Πέτρον τον σύγγονον ευφημήσωμεν
- ότι, πάλαι τούτω και νυν εκέκραγεν,
- ευρήκαμεν δεύτε τον ποθούμενον.
- Μεγαλυνάριο του Αγίου Ανδρέα
- Χαίροις ο Πρωτόκλητος μαθητής
- χαίροις σωφροσύνης και ανδρείας στήλη λαμπρά,
- χαίροις ο του πάθους κοινωνός του Κυρίου
- Απόστολε θεόπτα, Ανδρέα πάντιμε.