Στο Καβούσι του Δήμου Ιεράπετρας στην όμορφη Κρήτη, ένα χιλιόμετρο νότια του χωριού, δεσπόζει η «μνημειακή», όπως την έχουν ονομάσει,….
ελιά του Καβουσίου.
Σύμφωνα με έρευνες ελληνικών, αλλά και διεθνών πανεπιστημίων η ηλικία του δένδρου ανέρχεται στα 3250 έτη! Θεωρείται το αρχαιότερο ελαιόδεντρο στον κόσμο με τα εξής μοναδικά χαρακτηριστικά: Είναι μέχρι στιγμής η μεγαλύτερη γνωστή σε διαστάσεις μονόκορμη ελιά με διαστάσεις 22,10 περίμετρο βάσης, 7.5 μέτρα μέγιστη διάμετρο, ενώ στα 80 εκατοστά από το έδαφος έχει 14,5 περίμετρο βάσης και 4,5 μέγιστη διάμετρο.
Είναι η μοναδική που μπορεί να χαρακτηριστεί ως «Μινωϊκή» ελιά, όχι μόνο λόγω της ηλικίας της που παραπέμπει στα 1350-1100 πΧ, δηλαδή στη μινωϊκή περίοδο αλλά ακόμα επειδή περιβάλλεται από 4 μινωϊκούς οικισμούς, ενώ δίπλα της υπάρχει αρχαίο ελαιουργείο και λίγα μέτρα μακριά της βρέθηκε μινωϊκή οικία προς ανασκαφή. Είναι επίσης το αρχαιότερο γνωστό δείγμα «μπολιάσματος» στον κόσμο.
Περιβάλλεται από το «Ιερό ‘Αλσος του Καβουσίου», το οποίο φιλοξενεί πολλά ακόμα αρχαία ελαιόδεντρα και παλιό κυπαρισσόδασος, στοιχεία που της προσδίδουν μια παγκόσμια μοναδικότητα, ακόμα και αν αγνοήσουμε την ηλικία της.
Κατά καιρούς αρκετοί άνθρωποι είτε από την τοπική κοινότητα είτε έξω από αυτήν έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν την ελιά στην ευρύτερη Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Ο Πρόεδρος του Συνδικάτου Ελαιοκόμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) Νίκος Μιχελάκης, προωθεί την ανάδειξη της τοποθετώντας πινακίδες πληροφόρησης για τους επισκέπτες του μνημειακού αυτού δέντρου.
Μία σημαντική διάκριση έρχεται για την όμορφη αυτή ελιά το 2004 όταν η τοπική κοινότητα και ο Δήμος κινητοποιούνται, με αποτέλεσμα τα κλαδιά της ελιάς να στεφανώσουν τη μαραθωνοδρόμο νικήτρια γυναικών στην Ολυμπιάδα της Αθήνας. Τα χρόνια που ακολούθησαν η Ελιά πέρασε στο Δημόσιο. Ο μέχρι τότε ιδιοκτήτης της ελιάς Μανώλης Γραμματικάκης δήλωσε: «Σα να μου ζητάτε να σας δώσω την κόρη μου. Μα αφού είναι για το καλό της… δεν πειράζει» Έτσι έγινε η μεταβίβαση με ταυτόχρονη αγορά ευρύτερου χώρου δίπλα στην Ελιά.
Έκτοτε πολλές εκδηλώσεις έχουν λάβει χώρα στο σημείο όπου υψώνεται το φυσικό αυτό μνημείο. Μεταξύ άλλων η μουσικοχορευτική βραδιά «Ελαιάνθια» το 2008 και την εκδήλωση «Ελαιάς-Ειρήνης, φωτός δρόμοι» το 2015, κατά την οποία παραχωρήθηκαν φυτώριά της στον ΟΗΕ και στην UNESCO.
«Ελαιάς Δρόμοι»
Στα πλαίσια του φετινού 4ου Διεθνούς φεστιβάλ ντοκιμαντέρ που έγινε στην Ιεράπετρα υπό τη διεύθυνση της κ. Ελένης Βλάσση, γυρίστηκε ντοκιμαντέρ με επίκεντρο την εν λόγω Ελιά. ‘Όπως δήλωσε η ίδια: «Ο λόγος που αποφάσισα να γυρίσω σε ντοκιμαντέρ την ιστορία της ελιάς είναι για να μάθουν οι νέες γενιές ποιοι είμαστε και που πάμε. Η ελιά ήταν εκείνη που οδήγησε τους μινωϊτες να είναι οι μεγαλύτεροι έμποροι και να έχουν οικονομική κυριαρχία στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο. Αυτό μπορεί να συμβεί και σήμερα. Το λάδι μας είναι γνωστό στα πέρατα της γης αλλά το πουλούν άλλοι»
Ακόμη και σήμερα γίνονται προσπάθειες για την μέγιστη προώθηση και προβολή της ελιάς. Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Γιάννης Ρεμεδιάκης πραγματοποιεί συχνά ομιλίες και εκδηλώσεις προκειμένου να μας δώσει να καταλάβουμε πόσο σημαντικό σύμβολο του αρχαίου μας πολιτισμού αποτελεί το επιβλητικό αυτό δέντρο.
Ο κ. Ρεμεδιάκης τονίζει ότι σήμερα επισκέπτονται την ελιά εκατοντάδες άνθρωποι, φορείς, σύλλογοι και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο και το ελαιόδεντρο αυτό έχει γίνει ένας μεγάλος πρέσβης του πολιτισμού μας. Μας συμβουλεύει να θυμόμαστε ότι είναι παγκόσμια μοναδικότητα η ύπαρξη τόσων πολλών ελαιόδεντρων στην Κρήτη, που έχουν νικήσει το χρόνο και στέκουν αγέρωχα, μοναδικός ζωντανός πλούτος που οφείλουμε να τον προστατεύσουμε και να τον αναδείξουμε.
Ο πρόεδρος του Καβουσίου θέλησε να κλείσει με ένα από τα αποφθέγματα του μεγάλου μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη: «Με μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι ξαναφτιάχνεις την Ελλάδα».
