Του Λεωνίδα Στεργίου
Συνεχίστηκε η μείωση των καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων τον Φεβρουάριο, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις τραπεζικών στελεχών, όταν ζητήθηκε από το Capital.gr να σχολιάσουν την κατακόρυφη πτώση του Ιανουαρίου. Όπως είχαν επισημάνει τότε, πέρα από το παραδοσιακό “ξεφούσκωμα” που παρουσιάζεται κάθε Ιανουάριο, τα στοιχεία των τραπεζών έδειχναν ότι η σταδιακή κόπωση και το ροκάνισμα των καταθέσεων θα εμφανιστεί και τους επόμενους μήνες, λόγω των ανατιμήσεων και των φορολογικών υποχρεώσεων.
Φορολογικές υποχρεώσεις
Πράγματι, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Φεβρουάριο δείχνουν ότι η καθαρή μείωση στη ροή αποταμίευσης αντιστοιχεί ακριβώς στην καθαρή αύξηση των καταθέσεων της κεντρικής κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο Φεβρουάριος, πέραν από τους φουσκωμένους λογαριασμούς ενέργειας που επιβάρυναν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και τα νοικοκυριά, είχε “διπλές” φορολογικές υποχρεώσεις.
Φόροι
Λόγω του χιονιά, υπήρξε παράταση τον Ιανουάριο για πληρωμή του ΦΠΑ μέχρι αρχές Φεβρουαρίου, ενώ μέχρι τα τέλη του ίδιου μήνα θα έπρεπε να πληρωθούν τρέχουσες φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις (ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος κ.ά.), αλλά και διάφορα κόστη που μεταφέρονται στους ΟΤΑ από τις μαζικές μεταβιβάσεις ακινήτων μέχρι 31 Δεκεμβρίου που διεκπεραιώθηκαν και τον Ιανουάριο (λόγω αλλαγής των αντικειμενικών αξιών). Ωστόσο, τα προγράμματα στήριξης της απασχόλησης επιβάρυναν τις καταθέσεις των ασφαλιστικών οργανισμών, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν τον Φεβρουάριο μικρή μείωση (πλήρωσαν 129 εκατ. ευρώ περισσότερα από ό,τι εισέπραξαν).
Ακρίβεια και απόσυρση μέτρων στήριξης πανδημίας
Πέραν των φορολογικών υποχρεώσεων, επιχειρήσεις και νοικοκυριά έρχονται αντιμέτωπα με φουσκωμένους λογαριασμούς ενέργειας και με ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες και βασικά αγαθά. Ταυτόχρονα, λήγουν ή έχουν λήξει τα περισσότερα μέτρα στήριξης της πανδημίας, όπως μορατόρια (αναστολή δόσεων δανείων 25 δισ.), Γέφυρα 1 και Γέφυρα 2 (επιδότηση δόσης δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων 5 δισ. ευρώ) και προγράμματα σταδιακής μετάβασης δόσεων από τράπεζες (step up) και άλλα μέτρα που εμμέσως στήριζαν εισοδήματα επιχειρήσεων, εργαζομένων και νοικοκυριών.
Επιχειρήσεις
Η καθαρή μείωση των καταθέσεων των επιχειρήσεων (εισροές – εκροές) διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο σε 333 εκατ. ευρώ, αρκετά μικρότερη σε σχέση με τον Ιανουάριο κατά 2 δισ. (2,3 δισ. ευρώ). Ωστόσο, τον Φεβρουάριο εμφανίζονται μικρότερες ασφαλιστικές υποχρεώσεις, σε σχέση με τον Ιανουάριο, ενώ, οι τρεχούμενοι λογαριασμοί τροφοδοτήθηκαν και από καθαρή εκταμίευση νέων τραπεζικών δανείων 363 εκατ. ευρώ.
Νοικοκυριά
Η ανάλυση των καταθέσεων στα νοικοκυριά είναι πιο περίπλοκη, διότι στο συνολικό ποσό περιλαμβάνονται ιδιωτικά και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Η συνολική καθαρή μείωση τον Φεβρουάριο ανέρχεται σε 45 εκατ. ευρώ, αλλά εάν δεν λάβουμε υπόψη τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, τότε οι τρεχούμενοι λογαριασμοί και οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ.
Όμως, η αύξηση αυτή του 1 δισ. στους τρεχούμενους λογαριασμούς των νοικοκυριών τον Φεβρουάριο υπολείπεται από εκείνη του Ιανουαρίου και το Δεκεμβρίου (3,4 δισ. ευρώ), ενώ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς προέκυψε η καθαρή αυτή άνοδος:
– Πρώτον, από “σπάσιμο” προθεσμιακών λογαριασμών και λογαριασμών με προειδοποίηση ύψους 780 εκατ. ευρώ.
– Δεύτερον, από καθαρό δανεισμό μέσω καταναλωτικών δανείων ύψους 17 εκατ. ευρώ για την κάλυψη έκτακτων αναγκών.
– Τρίτον, από επιβράδυνση στην αποπληρωμή στεγαστικών δανείων (λιγότερες αποπληρωμές από ό,τι νέες εκταμιεύσεις, δηλαδή περισσότερες δανειακές υποχρεώσεις) κατά 174 εκατ. ευρώ.
Η ανάλυση αυτή, σε συνδυασμό με την ανάγκη για καταναλωτικά δάνεια 17 εκατ. ευρώ και για φορολογικές υποχρεώσεις, δείχνουν ότι στην πραγματικότητα δεν υπήρξε πραγματική αύξηση της αποταμίευσης. Εξάλλου, οι μέσοι όροι και τα σύνολα δεν αντιπροσωπεύουν κάθε περίπτωση, λόγω της μεγάλης ανισοκατανομής των καταθέσεων.
Εφορία, Ταμεία και ΟΤΑ
Η εικόνα ολοκληρώνεται και συμπληρώνει τα μεγέθη που “λείπουν” από νοικοκυριά και επιχειρήσεις ή εξηγούν εν μέρη μεγαλύτερη μείωση καταθέσεων, οι κινήσεις των λογαριασμών της Γενικής Κυβέρνησης. Εκεί, τον Φεβρουάριο, συνολικά, οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 9 εκατ. ευρώ, λόγω πληρωμών από τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης ύψους 129 εκατ. ευρώ (κυρίως αφορούν σε πακέτα στήριξης).
Από την άλλη πλευρά, οι καταθέσεις από φόρους αυξήθηκαν κατά 338 εκατ. ευρώ (σχεδόν 100 εκατ. ευρώ περισσότερο από ό,τι τον Ιανουάριο), ενώ από πληρωμές σε ΟΤΑ κατά 42 εκατ. ευρώ.
