Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Στα 242,6 δισ. ευρώ ανήλθε το ιδιωτικό χρέος το προηγούμενο έτους και όπως όλα δείχνουν με το τέλος της υγειονομικής κρίσης θα εκτιναχθεί στα ύψη. Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής αναμένεται να καταγράψει σημαντική επιδείνωση όταν θα ξεκινήσει η υλοποίηση των αποπληρωμών. Αν και τονίζεται ότι το συνολικό μέγεθος δεν είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 2019 ωστόσο, το μήνυμα που στέλνει το Γραφείο είναι ξεκάθαρο. Δηλαδή, θα παρατηρηθεί το παράδοξο, τη στιγμή της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας πολλές επιχειρήσεις που σήμερα είναι υπό την σκέπη του κράτους, να αντιμετωπίσουν αδυναμία αποπληρωμής των υποχρεώσεων τους.
Το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος στο τέλος του 2020 έφτασε τα 242,6 δισ. (108,1 δισ. στην εφορία, 37,5 δισ. στα ασφαλιστικά ταμεία, 58,1 δισ. στις τράπεζες και 38,9 δισ. στις εγχώριες Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ). Σύμφωνα με το Γραφείο “σε αυτό το στάδιο ενδέχεται να χρειαστούν επιπρόσθετες παρεμβάσεις και ειδικές ρυθμίσεις αποπληρωμής που ουσιαστικά θα ισοδυναμούν με ανάληψη μέρους του ιδιωτικού χρέους από τον δημόσιο τομέα. Τέτοιες παρεμβάσεις που αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο θα πρέπει να έχουν διαφανείς κανόνες και κριτήρια και να αποφασιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο”.
Ιδιωτικό Χρέος
Χρέη στην Εφορία. Το 2020 δημιουργήθηκαν νέα ληξιπρόθεσμα ύψους 7,1 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι περίπου 1,2 δισ. ευρώ είναι σε αναστολή είσπραξης ποσό το οποίο θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι στις αρχές του 2022.
Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών, στο τέλος του 2020 παρατηρείται σημαντική μείωση κατά 23.691 πρόσωπα (φυσικά και νομικά) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.045.217 οφειλέτες. Η συγκεκριμένη μεταβολή ερμηνεύεται εν μέρει από τον μεγάλο αριθμό των χρεών σε αναστολή είσπραξης στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του COVID-19, καθώς και από τη διαγραφή οφειλών από την ΑΑΔΕ σε 118.906 οφειλέτες με χρέη ύψους έως και 10 ευρώ
Ειδικότερα, ο αριθμός των οφειλετών με χρέη έως 10 ευρώ μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 139.814 οφειλέτες, ενώ στην κατηγορία οφειλής μικρότερη του 1 ευρώ το πλήθος των οφειλετών μειώθηκε κατά 90.418 πρόσωπα, με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών να διαμορφώνεται σε 266.932. Πτώση του αριθμού των οφειλετών παρατηρείται επίσης στο εύρος οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (κατά 19.710 οφειλέτες), η οποία συνοδεύεται από μείωση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 31,2 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, στις κατηγορίες οφειλής άνω των 10.000 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση τόσο στο πλήθος των οφειλετών, όσο και στο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο. Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ (αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε αυτήν την κατηγορία κατά 2,1 δισ. ευρώ), ο αριθμός των οποίων σημείωσε αύξηση κατά 205 πρόσωπα. Στην ανωτέρω αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σημαντική είναι η συνεισφορά των νομικών προσώπων καθώς οι οφειλές που προέρχονται από αυτά αυξήθηκαν κατά 1,4 δισ. ευρώ, ενώ το ύψος του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου τους σε αυτήν την κατηγορία οφειλής άγγιξε στο τέλος του 2020 τα 62,9 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.119, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 132 νομικά πρόσωπα.
Χρέη στα Ταμεία. Σύμφωνα με την 4 η Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου Έτους 2020 του ΚΕΑΟ, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2020 διαμορφώθηκε στα 37,5 δισ. ευρώ, δηλαδή παρουσίασε αύξηση κατά 124,7 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η αύξηση αυτή προέρχεται από την αύξηση των πρόσθετων τελών (κατά 348,8 εκατ. ευρώ), καθώς οι κύριες οφειλές σημείωσαν μείωση κατά 224,1 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των συνολικών οφειλών προέρχεται από τις νέες εντάξεις οφειλετών (20.090 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 53,1 εκατ. ευρώ), καθώς και από τη δημιουργία νέων οφειλών και την αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ. Από την άλλη μεριά στο τέταρτο τρίμηνο του 2020 συνεχίστηκαν οι διαγραφές οφειλών μη μισθωτών βάσει του επανυπολογισμού που προβλέπει ο ν.4611/2019, όπως και οι διαγραφές, μειώσεις, συμψηφισμοί οφειλών και εκπτώσεις προσαυξήσεων λόγω ρυθμίσεων.
Χρέη σε ιδιώτες. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου προς τους ιδιώτες για αγορά αγαθών και υπηρεσιών καθώς και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ανήλθαν συνολικά τον Ιανουάριο του 2021 σε 1,928 δισ. ευρώ (1,351 δισ. ευρώ και 577 εκατ. ευρώ αντίστοιχα). Αν στο ποσό αυτό προστεθεί και το “κρυφό” χρέος ύψους 584 ευρώ από την μην πληρωμή περίπου 152.949 εκκρεμών συντάξεων οι συνολικές τρέχουσες οφειλές του δημοσίου ανεβαίνουν στα 2,512 δις. ευρώ.
