Η πολιτική στον καθρέπτη της κοινωνίας
Παναγιωτόπουλος Γιώργος
Αν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών ήρθαν να επιβεβαιώσουν αυτά που ψιθύριζαν οι πολίτες. Το πολιτικό σύστημα είναι μακριά από τα ζητούμενα της πολύπαθης ελληνικής κοινωνίας. Ενεργειακή αισχροκέρδεια, δυσθεώρητες τιμές καταναλωτικών αγαθών, αδυναμία οικογενειακού προγραμματισμού, μισθοί ψίχουλα, διαφθορά και θεσμική έκπτωση λειτουργιών του κράτους, ανύπαρκτη ελπίδα και ματαίωση προσδοκιών της νέας γενιάς, ανασφάλεια και κάθε λογής αβεβαιότητες. Κανείς δεν αμφιβάλλει πλέον ότι, στην παρούσα ιστορική περίοδο, η αντιπροσώπευση της κοινωνίας από το πολιτικό σύστημα είναι στο ναδίρ.
Η «παρελθούσα», κατά κάποιους, κρίση της ελληνικής οικονομίας, η οποία ξεκίνησε ως σοβαρή κρίση ρευστότητας, εξελίχθηκε σε κρίση δημόσιου χρέους και, ακολούθως, σε γενικευμένη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση, δυστυχώς είναι παρούσα και τα πάντα περικλείουσα. Η μακράν πίστωση χρόνου που πλουσιοπάροχα δόθηκε προς το σύνολο του πολιτικού συστήματος, μάλλον, έχει εξαντληθεί.
Σε ελάχιστο χρόνο από τις εκλογές του 2023, διακρίνουμε την αμφισβήτηση αλλά και την απόδοση ευθυνών στους πολιτικούς που απέτυχαν να θέσουν προτεραιότητες ουσίας για ανάπτυξη, ποιότητα ζωής και ευημερία. Η επίκληση ότι πάντα κάποιοι άλλοι έχουν την ευθύνη δεν την ενστερνίζεται κανείς.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι.
Από το 2023 στο 2024, η ΝΔ απώλεσε 1 εκατ. πολίτες – ψηφοφόρους που αρνήθηκαν και καταδίκασαν την πολιτική της. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 350 χιλιάδες πολίτες – ψηφοφόρους που διέκριναν στοιχεία μεταπολιτικής χωρίς σύνδεση και βίωση της καθημερινής ζωής. Το ΠΑΣΟΚ απώλεσε 100 χιλιάδες πολίτες -ψηφοφόρους που έκριναν ότι η μονοσήμαντη πολιτική αναφορά του δεν προσδίδει την αναγκαία δυναμική για ευοίωνο μέλλον. Ο μόνος κερδισμένος είναι ο κάθε λογής λαϊκιστής και «πολιτικός σταυροφόρος» που επενδύει στην απογοήτευση και στη ματαίωση των πολιτών.
Δεν παραβλέπω, όμως, ότι η Νέα Δημοκρατία διαφύλαξε την πρωτοκαθεδρία της εντός του πολιτικού και κομματικού ανταγωνισμού, συνεπικουρούμενη από την αδυναμία της πολυδιασπασμένης προοδευτικής αντιπολίτευσης να παρουσιάσει και να προτείνει ένα συνεκτικό, πειστικό και εναλλακτικό πολιτικό λόγο που θα έδινε διέξοδο στους προβληματισμούς και τα ζητούμενα της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.
Αλλά τα της ΝΔ αφορούν τα μέλη και τα στελέχη της να μελετήσουν και να αναλύσουν τα του οίκου τους. Το πολιτικό ζήτημα, που τίθεται επιτακτικά, σχετίζεται άμεσα με τις επικρατούσες συνθήκες στον προοδευτικό χώρο.
Πιο συγκεκριμένα,
Μια σειρά ερωτημάτων αναδύονται έντονα και απασχολούν την πλειοψηφία του λαού:
– Γιατί ο δημοκρατικός χώρος είναι κατακερματισμένος και ανήμπορος να εκφραστεί ενιαία απέναντι στη συντήρηση και στη νεοφιλελεύθερη πολιτική;
– Τι νομιμοποιεί πολιτικοκοινωνικά τη διατήρηση «υποσυνόλων», μικρών και ατελών κομματικών οντοτήτων εις βάρος της ενότητας της δημοκρατικής παράταξης;
– Είναι αντιληπτό ότι οι παράλληλες διαδρομές σε μικρόκοσμους αφαιρεί τη δυναμική που ενυπάρχει διαχρονικά στην ευρύτερη δημοκρατική παράταξη, καθιστώντας την δέσμια έναντι της ιστορικής συγκυρίας;
– Γιατί ο χώρος της σοσιαλδημοκρατίας, της κεντροαριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού, με επίκαιρες τις διαχρονικές αξίες και ορίζουσες του πατριωτισμού, του ευρωπαϊκού προσανατολισμού και της προσήλωσης στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό, πρέπει να διαιρείται διαρκώς στον βωμό των προσωπικών φιλοδοξιών;
– Είναι δυνατή η άρθρωση ενιαίου προοδευτικού πολιτικού λόγου με επιχειρήματα που θα απαντά με σαφήνεια και αξιόπιστα στα σύγχρονα και επίκαιρα ζητήματα, αλλά και θα οριοθετεί ευδιάκριτα τον προσανατολισμό που έχει ανάγκη η χώρα;
Τα παραπάνω ερωτήματα εύκολα επιβεβαιώνονται στον καθρέπτη της κοινωνίας. Οι απαντήσεις όμως λείπουν. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την αναγκαιότητα ανασύνθεσης του προοδευτικού χώρου. Καθετί άλλο συμβάλλει στη μακροημέρευση της ΝΔ και στην εκκόλαψη φαινομένων ακραίου λαϊκισμού και πολιτικού τυχοδιωκτισμού. Τηρουμένων των αναλογιών της εποχής, επιβάλλεται μια νέα διακήρυξη της «3 ης Σεπτέμβρη», με νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα αλλάξει τη ρότα των
εξελίξεων και θα συνθέσει το προοδευτικό αφήγημα του μέλλοντος.
Μια νέα πολιτική αρχιτεκτονική μπορεί να γεννηθεί. Μια αφετηρία για ένα ποιοτικό άλμα στην πολιτική ζωή της χώρας που θα αφορά όλους τους πολίτες. Στο δια ταύτα,
Άμεσα, ειλικρινής πολιτικός διάλογος των δύο βασικών συνιστωσών, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ αλλά και άλλων προοδευτικών πολιτικών σχηματισμών, για τη δημιουργία ενός ενιαίου πολιτικού φορέα που θα προτάσσει τις αρχές της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας και θα δώσει πειστικές απαντήσεις στα μικρά και μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τον λαό και τη χώρα. Δηλαδή καθαρή πολιτική λύση μακράς πνοής.
Ένα Δημοκρατικό Κόμμα που θα γεννηθεί με όρους κοινωνίας από την κοινωνία και όχι ως προϊόν, κοινωνικά απονομιμοποιημένων μηχανισμών. Ένα Δημοκρατικό Κόμμα με αξίες κοινωνικής δικαιοσύνης, ισότητας, ευημερίας και πατριωτισμού, για προοδευτική διακυβέρνηση της χώρας. Ένα Δημοκρατικό Κόμμα που θα συνθέσει τα κομμάτια του προοδευτικού πολιτικού χάρτη όχι μόνο ως ποσοτικό άθροισμα αλλά ως συλλογική, πολιτική και κοινωνική ταυτότητα.
Ένα Δημοκρατικό Κόμμα που θα αναδείξει τον ηγέτη του άμεσα, με προσκλητήριο σε όλους τους δημοκρατικούς πολίτες. Αυτό αποτελεί τη γέφυρα με το μέλλον. Το επιτάσσει η κοινή λογική και το ενισχύει η πολιτική ευθύνη. Το απαιτεί η κοινωνία. Η αφετηρία περιμένει. Όλοι κατανοούν ότι αυτή η συνθήκη θα έχει κινηματική δυναμική.
Κανείς δε δικαιούται να σταθεί εμπόδιο. Φοβικά σύνδρομα και ανασφάλειες δε συμβάλουν στη ζητούμενη προοπτική. Το όλον είναι αναγκαίο. Η ωριμότητα της κοινωνίας μπορεί να το διασφαλίσει.
Προσωπικές πολιτικές, συμβιβασμοί αλλότριων συμφερόντων, τακτικισμοί και αποκλεισμοί, δημιουργούν φθορά και ρήξη με τον προοδευτικό κοινωνικό χώρο. Οι δικαιολογίες περισσεύουν. Ο πολιτικός χρόνος τελειώνει. Ας αναληφθούν οι ευθύνες από όλους.
Καταληκτικά,
Το μέλλον δεν το περιμένουμε, αλλά το σχεδιάζουμε με συγκεκριμένο οδικό χάρτη και όραμα, ανατρέποντας την παθογένεια του παρόντος. Σε διαφορετική περίπτωση η μεγάλη δημοκρατική παράταξη κινδυνεύει να βρεθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, η χώρα να ζημιώσει και η δημοκρατία να αφυδατωθεί, υποχωρώντας όπως συμβαίνει σε χώρες της Ευρώπης και επιτρέποντας στις δυνάμεις του λαϊκισμού να αξιοποιήσουν στο έπακρο την αγανάκτηση του κοινωνικού συνόλου.
Υ.Γ Γνωρίζω ότι κάποιοι ίσως ενοχληθούν από τα παραπάνω αναφερόμενα. Θα τους απαντήσω παραφράζοντας την ρήση ενός Αμερικανού φιλοσόφου, του William James Durant. Το κοινωνικά απονομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα συνεχίζει να θριαμβεύει επειδή είναι μια ενωμένη μειοψηφία που ενεργεί εναντίον μιας διαιρεμένης πλειοψηφίας.
