Απαράδεκτα καθυστερημένος, απροετοίμαστος και ανοργάνωτος ώς την έσχατη στιγμή στάθηκε και για αυτή την αντιπυρική περίοδο ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας, που ενεργοποιήθηκε στο παρά πέντε, μόνο και μόνο για να φουσκώσει τον λογαριασμό της και να τον κάνει ακόμη ακριβότερο.
Οπως φαίνεται, ο λογαριασμός θα ξεπεράσει το περσινό κοστολόγιο που κτύπησε κορυφή και ανερχόταν σε περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ. Η φετινή αντιπυρική περίοδος, όπως αποκαλύπτει στην πρόσφατη ανακοίνωσή της η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση Πυροσβεστών (ΕΑΚΠ), ήδη προβλέπεται να πετάξει προς τα πάνω, αφού για τα ιπτάμενα μέσα που θα νοικιαστούν προβλέπεται πίστωση αυξημένη κατά 40.000.000 ευρώ!
«Από τα 22.800.000 ευρώ που πιστώθηκαν πέρυσι στον προϋπολογισμό του υπουργείου για την ενοικίαση των εναέριων μέσων, οι φετινές πιστώσεις ανήλθαν στα 62.800.000 ευρώ», αναφέρει συγκεκριμένα η συνδικαλιστική παράταξη. Στην ανακοίνωσή της υπογραμμίζει ότι «όσο η κεντρική πολιτική κατεύθυνση εξυπηρετεί τον στρατηγικό σχεδιασμό για μεταφορά αρμοδιοτήτων πυροπροστασίας και δασοπροστασίας σε ΟΤΑ, ιδιώτες, ΜΚΟ και εθελοντικές οργανώσεις (και καταπώς φαίνεται σύντομα θα φτάσει στο τελικό του στάδιο), όσο συνεχίζεται η υποχρηματοδότηση του Πυροσβεστικού Σώματος και η έλλειψη μεγάλης κλίμακας προληπτικών παρεμβάσεων για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, οι συσκέψεις και οι σχεδιασμοί επί χάρτου δεν πρόκειται να επιφέρουν καμία ουσιαστική βελτίωση».
Υπηρεσιακοί παράγοντες της Πολιτικής Προστασίας απέδιδαν την αύξηση στα οκτώ επιπλέον πτητικά μέσα που θα νοικιαστούν φέτος: πέντε αεροσκάφη ελαφρού τύπου AirTractors, δύο μεταφορικά ελικόπτερα Bell και ένα πυροσβεστικό Ericson. Τα πτητικά μέσα ενοικιάζονται για 120 ημέρες και πρόκειται να έρθουν στη χώρα μας σταδιακά.
Μέχρι τώρα, έχει έρθει μόνο ένα Ericson, που σταθμεύει στο στρατιωτικό αεροδρόμιο στο Τατόι, ενώ ένα δεύτερο ελικόπτερο ίδιου τύπου ελικόπτερο θα έρθει τη Δευτέρα και θα βρίσκεται στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας.
Ως την Πρωτομαγιά που ξεκίνησε η αντιπυρική περίοδος, παράγοντες της Πολιτικής Προστασίας που είχαν γνώση των «σχεδίων επί χάρτου» ανέφεραν ότι τα περισσότερα εναέρια μέσα επρόκειτο να έρθουν ώς το τέλος Μαΐου, νωρίτερα από πέρυσι. Δυστυχώς, όμως, φέτος θα συμβεί αυτό που συνέβη και πέρυσι, αφού οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα εναπομείναντα προς έλευση εναέρια προβλέπεται να φτάσουν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο Ιουνίου και ώς τις 30 Ιουνίου θα φτάσουν και τα υπόλοιπα.
Αποτυχία στην πρόληψη
Δεν είναι η μοναδική αστοχία στους σχεδιασμούς του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Φαίνεται ότι, παρά τις επαναλαμβανόμενες και πολυδιαφημισμένες συσκέψεις που γίνονταν από την αρχή του χρόνου, ο μηχανισμός της, κυρίως στον τομέα της πρόληψης, απέτυχε να είναι όλα έτοιμα πριν ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος, ενώ ο μηχανισμός της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας υπολειτουργεί από τότε που έγινε γνωστό ότι ο υπουργός Χρήστος Στυλιανίδης θα συμμετάσχει στις εκλογές στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας.
Για όσους γνωρίζουν καλά τη λειτουργία της Πολιτικής Προστασίας, χαρακτηριστικό παράδειγμα υπερβολικής καθυστέρησης είναι ότι το σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών από τις δασικές πυρκαγιές «Ιόλαος 2» εκδόθηκε μόλις στις 28 Απριλίου, τρεις ημέρες πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Το σχέδιο ήρθε ύστερα από περίπου τριάμισι χρόνια μετά τη δημιουργία του σχεδίου «Ιόλαος 1», τον Δεκέμβρη του 2019, το οποίο όφειλε η κυβέρνηση να το έχει τουλάχιστον επικαιροποιήσει από το 2021, όταν στη λήξη της αντιπυρικής περιόδου η Ελλάδα ερχόταν πρώτη στη δριμύτητα των πυρκαγιών μεταξύ των μεσογειακών και των ευρωπαϊκών χωρών, με πάνω από 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα.
Το σχέδιο, όπως αναφέρεται, έπρεπε να είναι έτοιμο αρκετά νωρίτερα, αφού, βάσει αυτού, οφείλουν να φτιάξουν τα δικά τους σχέδια οι φορείς που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, δήμοι, αστυνομία, περιφέρειες και δασικές υπηρεσίες. Εκτός όμως από τα ανωτέρω, τραγική απόδειξη ότι οι δήμοι ήταν ανέτοιμοι για την αντιπυρική περίοδο ήταν η απόφαση που εκδόθηκε στις 18 Απριλίου από τη γενική γραμματεία, η οποία κήρυττε τους δήμους σε κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τους οφειλόμενους καθαρισμούς σε αστικά, περιαστικά δάση, σε άλση και πάρκα και στις οικοπεδικές εκτάσεις.
Με την ίδια απόφαση, οι δήμοι θα βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση για δύο μήνες, ώς τις 18 Ιουνίου, διάστημα στο οποίο θα πρέπει κατά παρέκκλιση των διατάξεων που ισχύουν να μισθώσουν μηχανήματα από ιδιώτες, καθώς, όπως τονίζεται στην απόφαση, εν όψει του επαπειλούμενου κινδύνου δασικών πυρκαγιών, τίθενται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Τα ανωτέρω συμβαίνουν όταν το υπουργείο Εσωτερικών, που πέρυσι έδωσε στους δήμους 19 εκατομμύρια ευρώ, ανακοίνωσε στις 30 Μαρτίου ότι φέτος από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους κατανέμονται 23.140.000 ευρώ σε όλους για την κάλυψη των δράσεων πυροπροστασίας.
«Για μια ακόμη αντιπυρική περίοδο, ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας είναι απροετοίμαστος και ανοργάνωτος. Μηχανισμός που δυστυχώς, όπως έχω επισημάνει συχνά, δεν μπορεί να διαχειριστεί παράλληλα δύο μεγάλες δασικές πυρκαγιές, όπως το 2018 σε Κινέτα και Μάτι και το 2021 σε Βαρυμπόμπη και Εύβοια», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, νυν ειδικός ερευνητής και πραγματογνώμονας Ανδριανός Γκουρμπάτσης, που αυτό το διάστημα καταθέτει στη δίκη για την τραγωδία στο Μάτι. Προσθέτει ακόμη: «Οπως προκύπτει, υπάρχει πάλι έλλειψη σχεδιασμού, οργάνωσης και, συνακόλουθα, ετοιμότητας του μηχανισμού. Η κατάσταση γίνεται περισσότερο ανησυχητική, εάν συνδυαστεί το αναμενόμενο -σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες- “θερμό” καλοκαίρι και η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, όπου οι αρμόδιοι θα ασχολούνται κυρίως με τις εκλογές».
Υπό αυτές τις συνθήκες, ηρωικοί αναδεικνύονται και φέτος οι πυροσβέστες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις δασικές πυρκαγιές, για τις οποίες εκφράζονται φόβοι ότι θα είναι αρκετά περισσότερες από πέρυσι. Απογοητευτικά είναι, εξάλλου, τα ώς τώρα στοιχεία, αφού από την αρχή του χρόνου ώς και την Πρωτομαγιά οι δασικές πυρκαγιές που ξέσπασαν φέτος παρουσιάζουν αύξηση κατά 37,9% σε σχέση με το 2022, 15,7%, με το 2021, 4,1%, με το 2020 και 11,1% με το 2019.
Οι πυροσβέστες, που ο μέσος όρος ηλικίας τους ξεπερνά τα 45 έτη, θα είναι αναγκασμένοι για άλλη μια χρονιά να κυκλοφορούν με τον γερασμένο στόλο της Πυροσβεστικής που, όπως καταγγέλλει η ΕΑΚΠ με την ανακοίνωσή της, δεν έχει καν περάσει ώς τώρα από ΚΤΕΟ!
Μηχανικά προβλήματα
«Το σύνολο των οχημάτων δεν έχει περάσει ποτέ από κάποιο προληπτικό έλεγχο ΚΤΕΟ. Δηλαδή, πέρα από οχήματα που ξεκάθαρα δεν μπορούν να επιχειρήσουν σε ακραίες συνθήκες, διότι παρουσιάζουν αμέσως μηχανικά προβλήματα, υπάρχουν και όλα τα υπόλοιπα, που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για την ασφαλή λειτουργία τους με επίσημη τεκμηρίωση», αναφέρουν. Προσθέτουν: «Εχοντας ως δεδομένο πλέον ότι σχεδόν το 85% από τα 3.500 περίπου των οχημάτων του Π.Σ. είναι πάνω της 10ετίας, γίνεται αντιληπτό σε τι κατάσταση βρίσκεται ο επιχειρησιακός στόλος των 2.500 περίπου οχημάτων που λειτουργεί συνεχώς υπό αντίξοες συνθήκες».
Ταυτόχρονα, οι πυροσβέστες έχουν να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις στα μέτρα ατομικής προστασίας, τις προβληματικές τηλεπικοινωνίες και τα προβλήματα που υπάρχουν στην πλειονότητα των κτιριακών υποδομών της Πυροσβεστικής που «δεν έχουν σχεδιαστεί εξαρχής για να στεγάσουν πυροσβεστικές υπηρεσίες» και τα οποία οφείλονται στην πολιτική «των κυβερνήσεων που ως πρώτη προτεραιότητα έχει την ιδιωτική κερδοφορία και οδηγεί στην καταβολή περίπου 5.000.000 ευρώ ετησίως για μισθώσεις κτιρίων, αντί για κατάρτιση σχεδίων ανέγερσης των εγκαταστάσεων ακριβώς στα πρότυπα των μελετών που υπάρχουν στο Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος για την κατασκευή κατάλληλων εγκαταστάσεων για τη στέγαση Πυροσβεστικών Υπηρεσιών».
Οι συνδικαλιστές, όμως, δεν αρκούνται μόνο σε διαπιστώσεις. «Για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων δεν αρκούν προετοιμασίες της τελευταίας στιγμής αλλά χάραξη μιας ολότελα διαφορετικής στρατηγικής στον τομέα της πυρασφάλειας», προτείνουν και προσθέτουν: «Στρατηγική τέτοια όπου η αποκλειστική ευθύνη θα ανήκει στο κράτος, χωρίς να διαχέεται και να συγχέεται με αρμοδιότητες ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και, φυσικά, μακριά από οποιαδήποτε λογική κόστους –οφέλους, οικονομικής κερδοφορίας και ανταποδοτικότητας. Εξυπακούεται ότι σε ένα τέτοιο πλαίσιο λειτουργίας δεν έχουν καμία θέση οι διάφοροι επιχειρηματικοί όμιλοι και οι ΜΚΟ, ενώ οι όποιες εθελοντικές οργανώσεις θα πρέπει να τελούν υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο και συντονισμό».
Προετοιμασία made in USA
Φέτος τον Ιανουάριο, στην Αθήνα, στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος εκπαιδεύθηκαν από στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος των ΗΠΑ σε μέθοδο (sim table) για επί χάρτου εναλλακτική διαχείριση δασικών πυρκαγιών, με χρήση ειδικού λογισμικού.
Τον Μάρτιο, πραγματοποιήθηκε το σεμινάριο επιχειρήσεων αεροπυρόσβεσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου εκπαιδεύτηκαν ανώτερα και ανώτατα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, καθώς και μέλη πληρωμάτων και συνδέσμων μισθωμένων εναερίων μέσων.
Στις 24 Απριλίου, αναχώρησαν τέσσερις αξιωματικοί και ταξίδευσαν στις ΗΠΑ, όπου στις 5 Μαΐου ολοκληρώθηκε με επιτυχία η εκπαίδευσή τους από την CASA (California Aerial Supervision Academy) της CAL FIRE, σε συνεργασία με τη US Forest Service, στην Πολιτεία της Καλιφόρνια, ως συντονιστών εναερίων μέσων. Η εκπαίδευσή τους, μεταξύ άλλων, περιλάμβανε γενικές αρχές αεροπλοΐας, διαχείριση εναέριου χώρου κυκλοφορίας, επικοινωνίες συντονιστή με εναέρια μέσα και κέντρο επιχειρήσεων, συνεργασία πληρώματος, σενάρια πυρκαγιάς με εμπλοκή εναέριου συντονιστή εναέριων μέσων, τακτικές κατάσβεσης, κατάδειξη στόχου και χρήση επιβραδυντικών μαζί με ασκήσεις επί του πεδίου.
