Με την ανάληψη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το Κατάρ επιχείρησε να αναβαθμίσει εντυπωσιακά τη διεθνή δημόσια εικόνα του. Για έναν ολόκληρο μήνα τα βλέμματα όλου του κόσμου ήταν στραμμένα πάνω στη μικροσκοπική, αλλά πάμπλουτη αυτή χώρα του Κόλπου, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του πλανήτη. Παρά τα αναμενόμενα παρατράγουδα και το ουκ ολίγα αρνητικά σχόλια, η προσοχή που επέφερε το Μουντιάλ αποτέλεσε ένα ακόμα σημαντικό λιθαράκι στη μετατροπή της χώρας από μια ασήμαντη άνυδρη χερσόνησο, σπαρμένη με φυλές, σ’ ένα από τα πλουσιότερα κράτη του πλανήτη.
Η αποκάλυψη, όμως, του σκανδάλου χρηματισμού στο Ευρωκοινοβούλιο, που είχε έντονο και άρωμα Ελλάδας, εξαιτίας της εμπλοκής της Εύας Καϊλή, λειτούργησε σαν μπούμεραγκ. Αυτή τη φορά, το εμιράτο βρίσκεται στο κέντρο μίας θύελλας που το συμπαρασύρει κατά τρόπο που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη ζημιά που είχε προκαλέσει στη Σαουδική Αραβία η υπόθεση της δολοφονίας του Κασόγκι.
Με έκταση περίπου όσο η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, το Κατάρ διαθέτει μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η εκμετάλλευσή τους έδωσε στο εμιράτο τεράστια οικονομική ισχύ, μέσω της οποίας απογαλακτίσθηκε πολιτικά από το Ριάντ. Έτσι, το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό γεγονός της τετραετίας, εκτός από μία προσπάθεια διεθνούς προβολής, ήταν και μια ευκαιρία να αξιοποιηθούν τα τεράστια λιμνάζοντα κεφάλαια που διαθέτει το εμιράτο. Ενδεικτικό είναι ότι για τα έργα υποδομής ξοδεύτηκαν 220 δισ. δολάρια. Μία σύγκριση είναι ενδεικτική: Το 2006 η Γερμανία είχε δαπανήσει για την ίδια ποδοσφαιρική εκδήλωση 4,3 δισ. Το 2010, η Νότιος Αφρική 3,6 δισ. Το 2014 η Βραζιλία 15 δισ. και το 2018 η Ρωσία 11,6 δισ.
H οικογένεια Αλ Θάνι
Τον εντυπωσιακό ενεργειακό και χρηματικό αυτό πλούτο του Κατάρ διαχειρίζεται μία χούφτα ανθρώπων. Πρόκειται για την οικογένεια Αλ Θάνι που κυριαρχεί στην περιοχή εδώ και σχεδόν δύο αιώνες. Ο οίκος των Αλ Θάνι διοικεί το Κατάρ καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της ανεξάρτητης ιστορίας του. Το οικονομικό θαύμα στηρίχθηκε, όπως προαναφέραμε, στο γεγονός ότι το Κατάρ αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Στην περιοχή, οι Αλ Θάνι εγκαταστάθηκαν από τον 18ο αιώνα ενώ από το 1868 οι διάδοχοι του οίκου είναι αυτοί που ασκούν την εξουσία ως φύλαρχοι. Πατριάρχης ήταν ο Μοχάμεντ Μπιν Αλ Θάνι με καταγωγή από την Μπανού Ταμίμ, μία εκ των μεγαλυτέρων φυλών της Αραβικής Χερσονήσου. Αυτή τη στιγμή, εμίρης του Κατάρ είναι ο Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι. Ο 42χρονος νεότερος βασιλιάς σε μοναρχία του Κόλπου, διαδέχθηκε τον πατέρα του εμίρη Σεΐχ Χαμάντ μπεν Χαλίφα αλ Θάνι.
Η πατρική αυτή γενναιοδωρία δεν συνηθίζεται στη δυναστεία των Αλ Θάνι. Ο πατέρας που αποποιήθηκε την εξουσία του προς όφελος του γιου του δεν είχε διστάσει να ανατρέψει τον δικό του πατέρα σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα. Σε μια αναίμακτη εξέγερση ο 63χρονος τότε εμίρης Χαλίφα Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, έκτος ηγεμόνας του Κατάρ και ο δεύτερος από τη δυναστεία των Αλ Θάνι, είχε ανατραπεί από τον γιο του, ενώ βρισκόταν στην Ελβετία.
Απολαμβάνοντας, λοιπόν, αρκετές πρωτιές ο νεαρός έγινε ο 8ος κατά σειρά εμίρης της οικογένειας, καλλιεργώντας από την πρώτη ημέρα στο διεθνή χώρο τον μύθο του μεταρρυθμιστή. Μεταξύ άλλων, είναι και ο εμπνευστής και δημιουργός της ιδιότυπης αυτής αθλητικής διπλωματίας, στην οποία κάνει κουμάντο ο πακτωλός των πετροδολαρίων.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ασκεί σχεδόν ολοκληρωτικά τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, ενώ ελέγχει και τη δικαστική. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 50.000 Καταριανοί ανήκουν στην ευρύτερη βασιλική οικογένεια. Τουλάχιστον χίλιοι από αυτους κατέχουν όλες τις κομβικές θέσεις στο κράτος. Η πρώτη οικογένεια του Κατάρ, άλλωστε, διαθέτει μία τεράστια περιουσία, η οποία φημολογείται πως ξεπερνά τα 335 δισ. δολάρια.
Ο πλούτος της χώρας κατανέμεται ως εξής: Το 25% καταλήγει στον ίδιο τον εμίρη, 25% στους στενότερους συγγενείς του και ένα άλλο 25% στην ευρύτερη οικογένεια. Το υπόλοιπο 25% πηγαίνει στο Quatar Investment Authority, ένα κρατικό fund, το οποίο και λειτουργεί υπό τον απόλυτο έλεγχο του εμίρη. Αναβαθμισμένο ρόλο σε αυτό έχει και η Σέικα, μητέρα του σημερινού εμίρη και δεύτερη σύζυγος του πατέρα του.
Οι επενδύσεις του Κατάρ
Ο οίκος Valentino, o οίκος Balmain και το πολυκατάστημα Harrods έχουν πλέον περάσει στα χέρια του Κατάρ με την Σέικα να συμμετέχει στη διοίκησή τους. Εξάλλου, αυτή θεωρείται η κινητήριος δύναμη πίσω από τον θρόνο του Κατάρ. Οι φήμες θέλουν να άσκησε τεράστια πίεση στον σύζυγό της, ώστε να παραδώσει τον θρόνο στον μεγαλύτερο γιό της κι αυτός να γίνει ο νεότερος μονάρχης στον κόσμο.
Οι πόροι αυτού του καταριανού fund ξεπερνούν τα 460 δισ. ευρώ. Ας σημειωθεί ότι έχει επενδύσει μέσω αυτού πάνω από 335 δισ. δολάρια διεθνώς σε μεγάλες κυρίως δυτικές εταιρείες. Μεταξύ αυτών των επενδύσεων είναι το 17% των μετοχών της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen (αποτιμάται στα 11 δισ. ευρώ στις αρχές του 2022). Το μέλος της βασιλικής οικογένειας Αλ Θάνι και πρώην πρωθυπουργός της χώρας ήταν που αγόρασε σημαντικό μερίδιο στη Deutsche Bank όταν έγινε η αύξηση κεφαλαίου του γερμανικού χρηματοπιστωτικού κολοσσού το 2014.
Οι επενδύσεις σε Heathrow, British Airways και Paris Saint-Germain
Επίσης, το Κατάρ κατέχει στη Βρετανία το 6,3% των μετοχών της τράπεζας Barclays, σημαντικό ποσοστό της Credit Suisse, το 9% της αγγλο-ελβετικής βιομηχανίας Glencore, το 22% της δεύτερης μεγαλύτερης βρετανικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ Sainsbury, σημαντικό ποσοστό της Harrods Group, το 2,13% της πετρελαϊκής Royal Dutch Shell Plc., το 20% του αεροδρομίου Heathrow, το 20% της British Airways, ακίνητα στο συγκρότημα κτιρίων Canary Wharf στο Λονδίνο, τον πύργο της τράπεζας HSBC, το ξενοδοχείο Savoy, το Olympic Village. Στην Γαλλία, η Qatar Sports Investment έχει αγοράσει την ποδοσφαιρική ομάδα Paris Saint-Germain, στην Ιταλία τον οίκο Valentino, στη Ρωσία το 10% της πετρελαϊκής Rosneft και το 24,9% του αεροδρομίου της Αγίας Πετρούπολης.
Στις ΗΠΑ το Κατάρ έχει στην ιδιοκτησία του το 10% του Fund Empire State Realty Trust που ελέγχει μεταξύ άλλων το εμβληματικό Empire State Building, την καλιφορνέζικη Miramax (εξαγοράστηκε πέρυσι από την καταριανή Media Group Media). Τέλος, στην Κίνα πραγματοποιεί τις μισές εξαγωγές LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), έχει ανακοινώσει επενδύσεις συνολικού ύψους 20 δισ. δολαρίων για την επόμενη εξαετία, κατέχει το 12,99% της Αγροτικής Τράπεζας της Κίνας, εξαγόρασε το Asia Square Tower στη Σιγκαπούρη προς 2,5 δισ. δολάρια, ενώ έχει αποκτήσει συμμετοχή σε πολλά ακίνητα.
To Al Jazeera
Όλα τα παραπάνω σκιαγραφούν την οικονομική ισχύ του μικροσκοπικού εμιράτου. Ισχύ, την οποία επεδίωξε να μετατρέψει σε πολιτική επιρροή και διευρυμένο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Αρχικά, ένα από τα οχήματα που χρησιμοποίησε ήταν το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, Χρηματοδοτούμενο γενναιόδωρα από τους Αλ Θάνι, το Al Jazeera εδραιώθηκε και με τα χρόνια κατάφερε να διαμορφώσει μία άλλη τηλεοπτική κουλτούρα στον αραβικό κόσμο. Έχει σπάσει τον κρατικό έλεγχο στην ενημέρωση που ήταν ο κανόνας στα καθεστώτα της περιοχής, ανεξαρτήτως των μεταξύ τους διαφορών. Έτσι, λειτούργησε ως μοχλός πίεσης των άλλων αραβικών καθεστώτων. Επηρεάζει την αραβική κοινή γνώμη και αυτός είναι ο λόγος που άλλες αραβικές χώρες το αντιμετωπίζουν ως παράγοντα υπονόμευσής τους.
Τα τελευταία χρόνια, το Κατάρ πρωταγωνιστεί αρκετά επιθετικά και στον τομέα του πολιτικού λόμπινγκ, όπως αποδεικνύει και το Qatar-gate που αμαυρώνει την εικόνα του Ευρωκοινοβουλίου. Το εμιράτο έδωσε βαρύτητα σε αυτό, ξοδεύοντας υπέρογκα ποσά, ειδικά μετά την περίοδο του αποκλεισμού του από τις άλλες χώρες του Κόλπου, ο οποίος ήρθη στις αρχές του 2022. Μέχρι τότε, όμως, η Ντόχα είχε ηδη ενισχύσει το λόμπινγκ της και είχε απλώσει τα δίκτυα και πλοκάμια της, αφενός για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, αφετέρου για να αντισταθμίσει το λόμπινγκ αντίπαλων στρατοπέδων, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η εφημερίδα Liberation, μάλιστα, σε ένα εκτενές ρεπορτάζ αποκαλύπτει στοιχεία που εμφανίζουν τη Γαλλία ως πύλη εισόδου για λόμπινγκ υπέρ του Κατάρ. Εκεί στήθηκαν τα απαραίτητα κέντρα επιρροής, τα οποία και διευρύνθηκαν και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε το Κατάρ να αποκτήσει ευνοϊκές ρυθμίσεις και άλλα οφέλη σε ευρωπαϊκές χώρες.
Το συμβόλαιο λόμπινγκ στο Παρίσι το 2017
Σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ, το Κατάρ πραγματοποίησε ένα καταλυτικό για όσα συμβαίνουν σήμερα συμβόλαιο λομπινγκ στο Παρίσι το 2017. Ενορχηστρωτής της επιχείρησης εμφανίζεται ο Αλεξάντρ Μενβτεντόβσκι, ένας 63χρονος πρώην Σύμβουλος Επικρατείας και πρώην μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Αυτός είναι που έναντι 2,34 εκατ. ευρώ που δόθηκαν επισήμως από το Γραφείο Κυβερνητικών Επικοινωνιών του Κατάρ (GCO) θα προσέγγιζε πολιτικά στελέχη, «δεξαμενές σκέψης» και ΜΚΟ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα από τα βασικά οχήματα που χρησιμοποίησαν οι Καταριανοί για να εγκαθιδρύσουν την επιρροή τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, είναι ο ποδοσφαιρικός σύλλογος Παρί Σεν Ζερμέν, ο οποίος και έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια.
Οι τελευταίες αποκαλύψεις έχουν προκαλέσει τεράστια ανησυχία στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα της Γαλλίας που παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις, φοβούμενο μήπως αναμιχθούν και πρωτοκλασάτα ονόματα του γαλλικού πολιτικού στίβου. Η γαλλική κυβέρνηση άλλωστε, διατηρεί εδώ και δεκαετίες μια στενή σχέση με τη Ντόχα σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και ο πολιτισμός. Ενδεικτικό όλης της κινητικότητας είναι ότι το σκάνδαλο του Ευρωκοινοβουλίου λειτούργησε ως αφορμή για να ξεκινήσει τα τελευταία 24ωρα μία έντονη συζήτηση με το πλαίσιο λειτουργίας του λόμπινγκ στη Γαλλία και κατά πόσο αφήνει περιθώρια διαφθοράς από ξένες χώρες.
Στενές, όμως, είναι οι σχέσεις του Κατάρ και με το αμερικανικό λόμπινγκ. Ο πρώην πράκτορας της CIA Κέβιν Τσάκερ και νυν λομπίστας άνοιξε πολυτελές γραφείο στη Ντόχα με το όνομα Global Risk Advisors. Αυτός και η εταιρεία του εργάστηκαν σκληρά, ώστε το Κατάρ να κερδίσει τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2022.
Κατά πολλούς, η ανάληψη του Μουντιάλ ήταν σκανδαλώδης. Η χώρα δεν διέθετε ποδοσφαιρική παράδοση, η εθνική της ομάδα έδωσε τον πρώτο της αγώνα μόλις το 1970 και πολλά ματς του πρωταθλήματος διεξάγονται μπροστά σε λιγότερους από 50 φιλάθλους. Κατά τη διάρκεια προετοιμασίας για το Μουντιάλ, φέρεται να έχασαν τη ζωή τους πάνω από 6000 εργάτες, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από την Ινδία και το Πακιστάν.
Σήμερα, το FBI διερευνά αν ο Τσάκερ παραβίασε την αμερικανική νομοθεσία που αφορά σε λόμπινγκ ξένων οντοτήτων στην αμερικανική πολιτική, γνωστή ως Foreign Agents Registration Act/FARA. Ένα άλλο πρόσωπο-κλειδί στο λόμπινγκ υπέρ του Κατάρ είναι ο πρώην υψηλόβαθμος ειδικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν Ρίτσαρντ Όλσον.
Υπό το πρίσμα των τωρινών εξελίξεων, πολλοί θυμήθηκαν το σκάνδαλο που είχε ξεσπάσει το καλοκαίρι του 2015. Τότε που η εφημερίδα Guardian αποκάλυψε μέσω εγγράφων ότι η σύζυγος του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, Σέρι Μπλερ-Μπουθ, εκπροσωπούσε συμφέροντα της καταριανής μοναρχίας και τα πρωθούσε στην τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον. Η Σέρι Μπλερ είχε απαντήσει με επιστολή, χαρακτηρίζοντας το δημοσίευμα «εντυπωσιθηρικό και ανακριβές». Δύο, μόλις, μήνες αργότερα, όμως, διέρρευσαν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Κλίντον, τα οποία και αποδείκνυαν ότι η Μπλερ είχε κανονίσει ανεπίσημες συναντήσεις με τους Καταριανούς για «συνεργασία σε φιλανθρωπικούς σκοπούς».
Δωρεές σε Βρετανούς βουλευτές
Ένα μήνα πριν ξεκινήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, και πάλι η Guardian αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση του Κατάρ είχε ξοδέψει τον τελευταίο χρόνο περισσότερα χρήματα από τις συνολικά 15 άλλες χώρες που έκαναν δωρεές σε Βρετανούς βουλευτές. Γύρω στις 251.208 στερλίνες πήγαν σε πολυτελή ξενοδοχεία, ταξίδια στην πρώτη θέση και εισιτήρια για ιπποδρομίες, σε μια απόπειρα «να γοητεύσουν του Βρετανούς βουλευτές εν όψει Παγκοσμίου Κυπέλλου».
Από το Παρίσι, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Βρυξέλλες δεν απέχουν και τόσο πολύ, όπως αποδεικνύεται. Ένα τσιγάρο δρόμος! Εκεί είναι που χτυπάει, άλλωστε, η καρδιά της ΕΕ και δραστηριοποιούνται πάνω από 25.000 εξ επαγγέλματος λομπίστες, ενώ το ύψος της ετήσιας δαπάνης λόμπινγκ εκτιμάται πως ανέρχεται συνολικά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την ΜΚΟ Corporate Europe Observatory (CEO), την τελευταία επταετία ο επιχειρηματικός κόσμος αύξησε (κατά μέσο όρο) τις δαπάνες για θέματα λόμπινγκ στις Βρυξέλλες κατά περίπου 33%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Apple, η οποία αύξησε τον προϋπολογισμό της από 750.000 ευρώ το 2015 στα 6,5 εκατ. το 2022. Οι σχέσεις ανάμεσα στο Κατάρ και την ΕΕ είναι εκτεταμένες, άρα και αυξημένα τα ποσά που κατευθύνει το Κατάρ για την αναβάθμιση αυτών των σχέσεων.
Ας μην ξεχνάμε ότι το Εμιράτο είναι ένας μεγάλος εξαγωγέας φυσικού αερίου σε μια περίοδο που η ΕΕ αναζητά εναλλακτικές λύσεις, ώστε να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για την περίοδο ανάμεσα στον Απρίλιο του 2020 και τον Μάρτιο του 2021, μόνο η αεροπορική εταιρεία Qatar Airways ξόδεψε 10 εκατ. δολάρια για λόμπινγκ εντός της ΕΕ. Ποσό πολύ μεγαλύτερο από όσα ξόδεψαν άλλες αεροπορικές εταιρείες.
«Δεν υπάρχει δυτική πρωτεύουσα –για να μη μιλήσουμε για Λατινική Αμερική και Ασία– η οποία δεν έχει επωφεληθεί από το Κατάρ», δήλωσε ο Τζόναθαν Σάντσερ του Ιδρύματος Defense of Democracies, μιλώντας στο Politico. «Ειδικά το Βέλγιο». Με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, το μαύρο πολιτικό χρήμα που κινείται στις Βρυξέλλες ανέρχεται στο 1,5 τρισ. δολάρια, από τα οποία το ένα τρισ. ξοδεύεται ετησίως για χρηματισμό κοινοτικών υπαλλήλων. Πριν μερικά χρόνια, το 2015, η Διεθνής Διαφάνεια έκανε έκκληση για αυστηρότερη νομοθεσία στην ΕΕ αναφορικά με τη δράση των λόμπι. Όπως σημειωνόταν, η έλλειψη ελέγχου απειλεί να υπονομεύσει τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες και αναφερόταν στα κράτη-μέλη.
Τί επιζητά, όμως, το Κατάρ ειδικά από την Ευρώπη; Αρχικά να αμβλύνει την μεσαιωνική εικόνα που έχει κυριαρχήσει για τις συνθήκες σκλαβιάς που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και οι ξένοι εργάτες εκεί. Επίσης, για τις συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειδικά των γυναικών και της της LGBTQ+ κοινότητας. Προσπαθεί δηλαδή να επιτύχει ένα είδος επικοινωνιακού λίφτινγκ.
Η βελτίωση της εικόνας του και η προώθηση της υποτιθέμενης πρόοδου του Κατάρ στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εργασιακών συνθηκών είναι μονάχα το ένα σκέλος. Ακόμα σημαντικότερη είναι για την μοναρχία του Κόλπου η αεροπορική συμφωνία ΕΕ-Κατάρ, η οποία υπεγράφη πέρυσι. Πρόκειται για τη λεγόμενη συμφωνία «ανοικτών ουρανών» (open skies) που δίνει στην Qatar Airways, τον εθνικό αερομεταφορέα του Κατάρ και μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες του κόσμου, απεριόριστη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά των 450 εκατ. ατόμων.
Η συμφωνία για κατάργηση βίζας
Ως αντάλλαγμα, οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες εξασφαλίζουν απεριόριστη πρόσβαση στην αγορά του Κατάρ των 2,9 εκατ. ατόμων. Ένας ακόμα νόμος που θα μπορούσε να επηρεάσει το Κατάρ μέσω χρημάτων ήταν η συμφωνία για κατάργηση της βίζας. Τη χορήγηση καθεστώτος διαμονής βραχείας διάρκειας, δηλαδή, χωρίς υποχρέωση θεώρησης στους πολίτες όχι μόνο του Κατάρ, αλλά και του Κουβέιτ και του Ομάν. Όπως είναι φυσικά, στον απόηχο του σκανδάλου το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε την αναστολή όσων ισχύουν για το Εμιράτο, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης του καθεστώτος βίζας και της αεροπορικής συμφωνίας.
Πολλά από τα λεφτά που μοίραζε το Κατάρ συνδέονταν και με τον «αιρετικό» ρόλο που έχει επιλέξει η βασιλική οικογένειά του να παίζει στην περιοχή. Έχει διαφοροποιηθεί από τον συνασπισμό που είχαν συγκροτήσει τα άλλα αραβικά κράτη του Κόλπου υπό την άτυπη ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Αρχιτέκτονας της «αιρετικής» πολιτικής του Κατάρ είναι ο νέος εμίρης. Αυτός ήταν που εξαρχής ακολούθησε μία πιο ενεργητική και παρεμβατική πολιτική στην ευρύτερη περιοχή, σε σύγκριση με τον πατέρα του Χαμάντ.
Το γεγονός αυτό, μάλιστα, προκάλεσε και τριβές στο εσωτερικό της βασιλικής οικογένειας. Δεν συμφώνησαν όλοι με τη στρατηγική του Κατάρ, η οποία συνοψίζεται εμμέσως πλην σαφώς στο χαρτί του τζιχαντιστικού Ισλάμ. Η Ντόχα χρηματοδοτεί τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία αποτελεί τον εσωτερικό εχθρό για όλα σχεδόν τα αραβικά καθεστώτα, καθώς και άλλες τζιχαντιστικές ομάδες, ενώ φιλοξένησε και ανώτατα στελέχη των Ταλιμπάν την περίοδο που η Καμπούλ ελεγχόταν από τους Αμερικανούς.
Τέλος, διατηρεί καλές σχέσεις με το Ιράν, το οποίο θεωρείται από τα άλλα αραβικά καθεστώτα του Κόλπου «κόκκινο πανί». Την ίδια στιγμή, το Κατάρ φιλοξενεί στο Αλ Ουντέιντ τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στην περιοχή, που μαζί με την Κεντρική Διοίκηση των αμερικανικών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή αριθμεί 11.000 Αμερικανούς στρατιωτικούς.Οι βάσεις μεταφέρθηκαν από τη Σαουδική Αραβία στο Κατάρ το 2003, όταν έγινε η δεύτερη εισβολή στο Ιράκ.
Ας σημειωθεί ότι το Κατάρ φιλοξενεί επίσης και μία επίσης μεγάλη τουρκική στρατιωτική βάση. Λόγω των στενών δεσμών και της συγκλίνουσας πολιτικής τους για τις υποθέσεις της Μέσης Ανατολής, η Άγκυρα είχε από το 2007 συνάψει συμφωνία με την Ντόχα για τη δημιουργία τουρκικής βάσης στο εμιράτο, με αντάλλαγμα το ταμείο του Κατάρ να είναι ανοιχτό για την προώθηση των συμφερόντων της Τουρκίας. Για την ακρίβεια, το Κατάρ έχει μετατραπεί σε μικρό εξαρτημένο εταίρο της Άγκυρας, παρά το γεγονός ότι η Τουρκία παραμένει εξαρτημένη οικονομικά από αυτό.
Εκ των πραγμάτων, όμως, η Άγκυρα έχει καταστεί σημαντικός παίκτης στην κρίσιμη γεωοικονομικά και γεωπολιτικά σκακιέρα του Κόλπου. Ας σημειωθεί ότι η οικογένεια Ερντογάν και άλλα ανώτατα στελέχη του καθεστώτος του έχουν μεγάλες οικονομικές δοσοληψίες με το εμιράτο. Κατά τα άλλα, η Τουρκία πουλάει στο Κατάρ γεωπολιτική προστασία, ενώ από την άλλη το Κατάρ στήριξε με πολλά δισ. την τουρκική οικονομία, όταν αυτή άρχισε να παραπαίει λόγω της νομισματικής κρίσης, εξασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα την ιδιοκτησία ή μεγάλη συμμετοχή σε επιχειρήσεις και υποδομές της γειτονικής μας χώρας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το σκάνδαλο που ταλανίζει την ΕΕ έχει φέρει στο φως την εντυπωσιακή επιρροή του κατάφερε να εδραιώσει τα τελευταία χρόνια το Κατάρ χάρη στον ορυκτό πλούτο του, την υπέρμετρη γενναιοδωρία του σε ακαδημαϊκά ιδρύματα, την εξαγορά μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά και διάφορα δώρα και προσκλήσεις για ταξίδια σε ανώτατους αξιωματούχους…
Φωτογραφία: Giuseppe CACACE / AFP / VISUALHELLAS.GR
