«Το εύρημα αυτό, επιβεβαιώνει την ανελαστικότητα των δαπανών υγείας σε σχέση με το εισόδημα και αναδεικνύει το πρόβλημα της ανάγκης καταβολής άμεσων πληρωμών για φροντίδα υγείας από άτομα χαμηλού εισοδήματος», επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Κυριάκος Σουλιώτης. Και προσθέτει «εκείνοι που έχουν διαγνωστεί με χρόνιο πρόβλημα υγείας είναι κατά 48% πιο πιθανό να μην μπορούν να κάνουν χρήση των υπηρεσιών υγείας λόγω κόστους. Αντίστοιχα και οι γυναίκες έχουν 43% μεγαλύτερη πιθανότητα από τους άνδρες να δηλώσουν το ίδιο».
Από τα αποτελέσματα της έρευνας αφενός προκύπτει ότι το κόστος είναι σημαντικός παράγοντας για την πρόσβαση στην υγεία και, επομένως, στα φάρμακα: οι ερωτώμενοι υπολόγισαν το μέσο κόστος για τις ανάγκες της υγείας τους τον τελευταίο χρόνο στα 955 ευρώ. 14% του πληθυσμού, δηλαδή περίπου 1 στους 7, δηλώνουν ότι ξόδεψαν περισσότερο από 1.000 ευρώ. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι αρκετά μεγάλο μέρος του δείγματος, περίπου 1 στους 4 (23,3%) δεν γνωρίζει ή δεν απάντησε το ποσό που ξόδεψε.
Στον αντίποδα, μόνο το 10,5% απευθύνθηκε για νοσηλεία σε ιδιωτικό μη συμβεβλημένο νοσηλευτήριο, ενώ το 61,2% του πληθυσμού νοσηλεύθηκε σε νοσοκομείο του δημοσίου συστήματος υγείας (ΕΣΥ, Στρατιωτικό νοσοκομείο κλπ) και το 26,6% σε ιδιωτικό νοσοκομείο, το οποίο όμως ήταν συμβεβλημένο με τον ασφαλιστικό του φορέα.
Εμπόδια πρόσβασης στο ΕΣΥ αντιμετωπίζει το 21,4% του πληθυσμού και εμπόδια πρόσβασης στα φάρμακα που χρειάζεται, το 15,6% του πληθυσμού.
Το 88,3% αυτών, αντιμετώπισε δυσκολίες να βρουν και να πάρουν το φάρμακό τους, ένα 12,6% βρήκε δυσκολίες στη συνταγογράφησή του, ενώ ένα 11.1% δεν είχε να πληρώσει είτε το κόστος του, είτε τη συμμετοχή του ασθενή. Επιπλέον, ένα 5% περίπου ήταν ανασφάλιστο, για ένα 2% περίπου δεν εγκρίθηκε η θεραπεία και για ένα ποσοστό 1,7%, το φαρμακείο ήταν πολύ μακριά.
Με περίσσεια φαρμάκων 1 στους 2
Από την άλλη πλευρά, 1 στους 2 δηλώνουν ότι τους περίσσεψαν φάρμακα τον τελευταίο χρόνο. Όταν οι ίδιοι συμμετέχοντες καλούνται να απαντήσουν γιατί συνέβη αυτό, οι περισσότεροι από αυτούς δηλώνουν ότι ο λόγος είναι ότι ολοκληρώθηκε η θεραπεία τους. Ένα 15,1% από αυτούς (που αντιστοιχεί στο 6,9% του συνόλου του πληθυσμού) θεωρούν ότι ο γιατρός τους συνταγογράφησε περισσότερα φάρμακα από όσα χρειάζονταν, ενώ περίπου άλλοι τόσοι (14% και 6,4% αντίστοιχα) δηλώνουν ότι αγόρασαν περισσότερα φάρμακα από όσα χρειάζονταν.
Από όσα φάρμακα έχουν σπίτι τους, οι πολίτες δήλωσαν ότι, κατά μέσο όρο, περίπου 3 κουτιά είναι ληγμένα και περισσότεροι από τους μισούς δηλώνουν ότι αυτά τα πετούν στα σκουπίδια. Περίπου 1 στους 4 δηλώνουν ότι έχουν δωρίσει μη ληγμένα φάρμακα τον τελευταίο χρόνο: κατά μέσο όρο, 5,6 κουτιά.
Πού όμως τα δώρισαν;
- Το 45,4% σε ιδιωτικό φαρμακείο,
- το 28,2% σε κοινωνικό φαρμακείο – ένας θεσμός που μάλιστα συγκεντρώνει θετικές γνώμες από το 91,7% των ερωτώμενων,
- το 18,9% σε άλλη δομή (πχ. σε ΜΚΟ ή στα ΚΑΠΗ) και
- το 4,7% σε ειδική εκδήλωση που διοργανώθηκε γι’ αυτό τον σκοπό.
Σχεδόν 1 στους 3 (32,7%) αποφάσισαν πού θα δωρίσουν τα φάρμακα που δεν χρειάζονταν πια, με βάση την απόσταση από το σημείο που βρίσκονταν ή κατοικούν – οπότε προτίμησαν το φαρμακείο, αν και μόνο οι 4 στους 10 (39,5%) από το συνολικό δείγμα, δηλώνουν ότι γνωρίζουν τους πράσινους κάδους στα φαρμακεία. Και οι περισσότεροι από όσους γνωρίζουν τους πράσινους κάδους, νομίζουν πως εκεί μπορεί κάποιος να απορρίψει τα ληγμένα φάρμακα.
Από εκείνους, όμως, που δηλώνουν ότι δεν δώρισαν φάρμακα 1 στους 5 δηλώνουν ότι δεν γνώριζαν πού να τα δωρίσουν.
Γιατί είναι όμως σημαντικό να αξιοποιούμε ή να καταστρέφουμε με σωστό τρόπο τα φάρμακα που δεν χρειαζόμαστε πια; Αφενός υπάρχει ο προφανής κίνδυνος να αποκτήσουν σε αυτά πρόσβαση άνθρωποι που δεν πρέπει, όπως τα παιδιά ή οι ηλικιωμένοι. Την ίδια στιγμή, πολλά αχρησιμοποίητα φάρμακα που για πολλούς λόγους μένουν στα ντουλάπια μέχρι να λήξουν και μοιραία να πεταχτούν θα μπορούσαν να χορηγηθούν σε άλλους ανθρώπους για τη θεραπεία τους, οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά, επειδή, για παράδειγμα, δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος. Όμως πέρα από αυτό η απόρριψη κάποιων φαρμάκων, είτε στα σκουπίδια, και έπειτα στις χωματερές, είτε στο δίκτυο της αποχέτευσης μπορεί να είναι επιπλέον βλαπτική για το περιβάλλον.
Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε με την επιστημονική επιμέλεια του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας σε συνεργασία με τη διαΝΕΟσις, ενώ τη συλλογή των δεδομένων πραγματοποίησε η εταιρεία ProRata στο διάστημα 6-13 Δεκεμβρίου του 2023, σε δείγμα 1.000 ατόμων, αντιπροσωπευτικό του γενικού πληθυσμού. Ταυτόχρονα δημοσιεύεται και η έκθεση του Καθηγητή Πολιτικής Υγείας, Κοσμήτορα της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κυριάκου Σουλιώτη όπου παρουσιάζονται, αναλύονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα.
34 εκατ. κουτιά φαρμάκων πετιούνται κάθε χρόνο. Η αξία τους φτάνει το 1 δις. ευρώ
Δωρεά φαρμάκων πριν λήξουν προωθεί ο οργανισμός GIVMED
Καθώς ο οργανισμός GIVMED, ασχολείται με δωρεά φαρμάκων, μελέτη του 2017 είχε υπολογίσει ότι 34 εκατ. κουτιά φαρμάκων πετιούνται κάθε χρόνο. Η αξία των φαρμάκων αυτών φτάνει το 1 δις. ευρώ περίπου, σύμφωνα με μελέτη του ΙΦΕΤ. Πολλά αχρησιμοποίητα φάρμακα όμως, θα μπορούσαν να δίνονται σε ανθρώπους που τα χρειάζονται και δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος τους, αντί να λήγουν σε κάποιο ντουλάπι και να πετιούνται στα σκουπίδια, επιβαρύνοντας το περιβάλλον.
Η έρευνα, πέρα από τα φάρμακα, περιέχει επιπλέον ερωτήσεις για ιατρικά υλικά, τα οποία εύκολα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά. Εκεί μάλιστα, το κοινό εμφανίζεται λιγότερο ευαισθητοποιημένο: 9 στους 10 δηλώνουν ότι δεν έχουν δωρίσει ορθοπεδικά είδη τον τελευταίο χρόνο, ενώ αντίστοιχο είναι και το ποσοστό εκείνων που δεν έχουν δωρίσει υγειονομικό υλικό (πχ. γάζες ή σύριγγες).
Πρόληψη
Σε ότι αφορά τον προληπτικό έλεγχο υγείας, περίπου 1 στους 2 (45,2%) δηλώνουν ότι επισκέπτονται συχνά ή πολύ συχνά γιατρό ή υπηρεσία υγείας για προληπτικό έλεγχο. Όμως κι εδώ φαίνεται ότι το κόστος παίζει κάποιο ρόλο. Εκείνοι με χαμηλότερο μηνιαίο εισόδημα ήταν λιγότερο πιθανό να κάνουν πιο συχνό προληπτικό έλεγχο. Από την άλλη πλευρά, οι γυναίκες είχαν την τάση να δηλώνουν ότι κάνουν συχνότερο προληπτικό έλεγχο υγείας.
Χρήση φαρμάκων
Η χρήση υπηρεσιών υγείας οδηγεί σε συνταγογράφηση και κατανάλωση φαρμάκων.
Από την μεγάλη πλειοψηφία που δηλώνει ότι έκανε χρήση των υπηρεσιών υγείας τον τελευταίο χρόνο, το 77,5% (δηλαδή το 68,2% του συνόλου των ερωτώμενων) κατανάλωσε φάρμακα. Σχεδόν στο σύνολο τους (94,4%, που αντιστοιχεί στο 64,4% ολόκληρου του δείγματος) κατανάλωσαν συνταγογραφούμενα φάρμακα, ενώ 1 στους 2 (47,8% – 32,6% του συνόλου) κατανάλωσε και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Η πολύ μεγάλη πλειοψηφία (93,3%) όσων κατανάλωσαν φάρμακα απευθύνθηκαν σε ιδιωτικά φαρμακεία ενώ η αμέσως επόμενη επιλογή ήταν τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ με 8,9%.
Όμως, το 15,6%, δηλαδή περισσότεροι από 1 στους 6, δηλώνουν ότι αντιμετώπισαν εμπόδια στην προμήθεια φαρμάκων, με μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία (88,3%) από αυτούς να δηλώνει ότι οι δυσκολίες αφορούσαν στην εύρεση του προϊόντος που ήταν απαραίτητο για τη θεραπεία τους. Τα παραπάνω στοιχεία φανερώνουν ότι ένα αξιοσημείωτο μέρος του πληθυσμού αντιμετωπίζει εμπόδια στην πρόσβαση στο φάρμακο, είτε αυτά αφορούν το κόστος είτε τη δύσκολη πρόσβαση σε αυτό.
in.gr
